Türkiye'de tasarım merkezi ekosisteminde strateji ve politikaların etkilerine yönelik durum analizi

Abstract

Bu araştırma, tasarımla ilgili ulusal strateji ve politikalar ekseninde, farklı özelliklerde tasarım merkezlerinin incelenmesiyle; etkili ve verimli, sürdürülebilir yapıların sağlanmasına yönelik etki faktörlerini, Türkiye örneği üzerinden ele almaktadır. Nitel veri analizinin ön planda olduğu bu durum çalışmasında, literatür verilerinin yanı sıra, yurtdışındaki merkezlerin kurumsal internet sayfalarından edinilen bilgilerin satır analizi ile açığa çıkarılan temel özellikler de Türkiye odaklı çoklu vaka çalışmasının kavramsal çerçevesini şekillendirmiştir. Yarı yapılandırılmış mülakatlardan elde edilen saha verileri üzerinden kodlama yöntemi ile tematik analiz gerçekleştirilmiş; bulgular literatür verileri ile sentezlenerek, sonuç tespitleri sunulmuştur. Bulgu analizlerinde ortaya çıkan temel tespit, Türkiye'de Ulusal Tasarım Sistemi içerisindeki tasarım politikalarına ilişkin tanım ve uygulamalarla ilgili bazı sistem hatalarının Tasarım Merkezi ekosisteminde yapısal bozukluklara sebep olarak, verimlilik ve sürdürülebilirlik hususunda olumsuz etki yaratmasıdır. Bulgular doğrultusunda, Türkiye'de Tasarım Merkezi olarak tanımlanan ve desteklenen, ürün/hizmet tasarımı gerçekleştiren ve ticari faaliyetleriyle ulusal kalkınmaya katkı sağlayan yapıların yanı sıra, promosyonel faaliyetler gerçekleştiren, araştırma odaklı çalışan, bölgesel düzeyde veya tematik alanlarda faaliyet gösteren, farklı ölçeklerde ve farklı organizasyonel yapılanma biçimlerinde merkezlerin de Ulusal İnovasyon Sistemi bileşeni olarak katkı sağlayıcı olduklarına işaret edilmiş; Tasarım Merkezi tanımlamasının ve destek kriterlerinin ise Ulusal Tasarım Sisteminin gelişimi ile ilgili bu açıdan yeterince kapsayıcı ve hedefe yönelik olmayışı tartışılmıştır. Sonuç olarak, Tasarım Merkezi ekosistemindeki paydaşlar ve etki dinamikleri haritalandırılmış; yaratıcı ekonomi ve yenilik ekosisteminin gelişimine katkı sağlayan Tasarım Merkezi faaliyetlerinin gerçekleşebilmesi için, destekleyici koşullar, etki-tepki ilişkisi vurgulanarak açıklanmıştır. Stratejik gereksinimler, yenilik gelişimini destekleyici altyapı, iş birlikleri ve etkileşimleri destekleyici altyapı başlıkları altında, kısa/orta/uzun vade için sonuç önerileri sunulmuştur.