Türk evi iç mekan kurgusuna kent kültürü ve yaşam biçiminin etkisi : Bolu Mudurnu örneği

Abstract

Günümüzde toplumlar, küresel politikaların ve teknolojik gelişmelerin etkisiyle hızlı bir değişim / dönüşüm sürecine girmektedirler. Bu gelişmeler çerçevesinde kentlerin kimlik sorunları ağırlık kazanmakta ve tek tip kentsel mekanlar ortaya çıkmaktadır. Yaşam alışkanlıklarını değiştirerek onları yeni yapılanmalara sürükleyen küreselleşme; yerelin kimliğini, kültürünü ve birikimini tasarım sürecinden ayırmaktadır. Yaşam koşullarının, geleneklerin, yapım tekniklerinin hızla geliştiği dünyada tarihi kent merkezleri; tarihsel süreçte nasıl bir çevre içerisinde yaşandığını gösteren bir bütünlük içermektedirler. Yaşayan geleneksel bir kenti, kentin bileşenleri olan binaları ve o binalara ait yapı elemanlarını özgün konumunda incelemek ve çevrenin bütünlüğünü anlamak; tasarlanmış mekanların ardındaki kaynağın gücünü anlatmaktadır. İnsan ölçüsüne göre düzenlenmiş mekanlar bütünü olarak değerlendirebileceğimiz tarihi çevreler, sosyal ilişkileri olumlu yönde etkileyen bir yapıya sahiptir. Arkeolojik, estetik ve tarihi değerlerinin yanı sıra halk sanatına ait değerlere de sahip olan geleneksel dokular, özgün mekânsal donanımlarıyla yerinde görülüp incelenebilmesi yönünden de çok öğreticidir. Toplumların kendi değerlerini geçmişten geleceğe aktarma çabalarından biri olarak karşımıza çıkan mimari; yerel kimliğin devamlılığı konusunda önemli bir yer tutmaktadır. Kültürel sürdürülebilirlik olarak da ifade edilen bu süreç; toplumun geçmişten bugüne yaşadığı süreci, yaşam biçimini, kültürünü ve değer yargılarını yansıtmaktadır. Bu noktada geleneksel konut mimarileri, sosyo - kültürel ve fiziksel etkenlerin başarıyla sentezlendiği örnekler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada Bolu ili Mudurnu ilçesinde bulunan örnekler üzerinden; geleneksel türk evi iç mekan kurgusuna kentsel kültürün, yaşam biçiminin, aile yapısının, geçim kaynaklarının, gelenek ve inançların etkisini incelemek amaçlanmaktadır. Bolu ili Mudurnu ilçesinin kent dokusu, kent kültürü ve yaşam biçimleri özelinde incelenmiş; kentte bulunan Türk evlerinin iç mekan kurgusuna, kent kültürü ve yaşam biçimlerinin etkisi araştırılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda kültürel etkilerin ve yaşama biçimlerinin mekan organizasyonu üzerinde etkili olduğu gözlemlenmiştir. Kültürel etkilerin mekanın şekillenmesinde üstlendiği rolün, kent dokusu ve insan için önemli bir etken olduğu fikri savunulmuş, geleneksel yapılarda tasarım kriterleri arasında bulunan kültürel normların ve yaşam biçiminin, günümüz mekanları içinde gerçek anlamda tasarım ilkesi olarak ele alınması gerekliliği vurgulanmıştır.