Atıf Yılmaz Batıbeki'nin sineması

Abstract

Çalışmanın konusu, yönetmen, senaryo yazarı ve yapımcı Atıf Yılmaz Batıbeki'nin (1926-2006) hayatı, sanatçı kişiliği ve sinema eserlerinin incelenmesidir. Batıbeki, Türkiye'de çok partili siyasal hayatın başladığı yıllarda ortaya çıkan sinemacılar kuşağının önde gelen kişilerinden biridir. Sinema alanına asistan ve teknik danışman olarak adım atmış, ardından yönetmenliğe başlamıştır. Sinemanın temel anlatım dilini ve tekniklerini daha çok uygulayarak ve tecrübe ederek öğrenmiş, bu yolla sanatçı kişiliğini geliştirmiştir. Kısa sürede ürettiği çok sayıda filmle profesyonel becerisini kanıtlamış, ülke sinemasının önemli temsilcilerinden biri haline gelmiştir. Sanatçı, meslek hayatının başlangıcında taşıdığı heyecanı ömrünün sonuna dek devam ettirmiş, elli beş yıl devam eden meslek hayatıyla Türk ve dünya sinemasında benzerine az rastlanan sinema insanlarından biri olmuştur. Farklı türlerde film üretme yeteneği ve toplumsal gelişmelere duyarlı, yeniliklere açık tavrıyla uzun yıllar boyunca gündemde kalmayı başarmıştır. Yönettiği filmlerde sinema dilini ve anlatımını yetkin kullanma becerisini gösteren Batıbeki, çekim öncesi hazırlık çalışmalarına önem vermesi ve çekmeyi tasarladığı filmi büyük ölçüde senaryo safhasında planlamasıyla tanınmıştır. Yapım aşamasında çekim ekibiyle kollektif çalışma ve özellikle oyuncularla yararlı ilişki kurulması konusunda başarılıdır. Genellikle rahat seyredilen, akıcı bir anlatıma sahip, mekânın ve çevrenin etkili bir kullanımla verildiği filmler ortaya koymuştur. 1980'li yıllarda bir süre Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sinema Televizyon Bölümü'nün öğretim kadrosunda yer alan Atıf Yılmaz Batıbeki, ileri yaşlarında bile mesleğini sürdürmesi, sinemaya olan tutkusu, çok sayıda sinemacının yetişmesine katkıda bulunması, her zaman gençlerle birlikte çalışmaya özen göstermesi bakımından kendine özgü bir kişiliktir. Öte yandan, Batıbeki tamamen Türk halkının geleneksel kültür ögelerine dayanan, seçkin-sıradan veya başarılı-başarısız tüm ürünleriyle halkın sevincini, kederini, özlemini, kısaca hayatını yansıtan ulusal sinemamızın önemli yaratıcılarından biridir. Uzun meslek yaşamında ürettiği çok sayıda filmle Türk sineması geleneğinin oluşmasına katkıda bulunan Batıbeki'nin, günümüz Türk sineması için de önemli bir sanatçı kişilik olduğu ve gelecek kuşaklarca da dikkate değer bir figür olarak belleklerde yer alacağını söylemek gerekir.