Tarihsel süreçte ritonlar ve günümüzde cam alanına yansımaları

Abstract

Günümüze kadar yapılan arkeoloji kazılarının sonuçlarına göre; riton sanatının başlangıcı Anadolu topraklarında Neolitik Çağ'a kadar uzanmaktadır. Ritonların farklı biçimsel özelliklerle çeşitli malzemelerden yapıldıkları bilinmektedir. Farklı malzemelerden yapılmış ve değişik görsel özelliklere sahip olmaları da tarih boyunca aynı işlevi yerine getirdikleri görülmektedir. Bu objelerin birçok tarihi eserde olduğu gibi bulundukları coğrafyanın kültürünün ve döneminin sanat anlayışının ve malzeme kullanım yöntemlerinin etkisi altında üretildikleri günümüze ulaşan eserlerden anlaşılmaktadır. Ritonların diğer sıvı saklama ve sunum kapları ile olan önemli farkı değişik biçimsel özellikleri ve bu özelliklerinden doğan kullanım alanları ve amaçlarıdır. Antik dönemden günümüze kadar üretilen çeşitli sıvı taşıma, saklama ve sıvı tüketimi için üretilen kapların sayısı oldukça fazladır. Ama bu kapların işlevsel özellikleri dışında başka bir kullanım amaçları yoktur. Ritonlar ise biçimsel özelliklerinden kaynaklanan estetik yapıları ve işlevsel özelliklerinin bir arada olması bu objelerin çok amaçlı ürünlere dönüşmesine yol açmıştır. Çeşitli malzemelerden üretilen ritonlar arasında en az bulunanları cam malzemeden üretilenlerdir. Günümüze kadar ulaşan cam ritonların sayılarının diğer örneklere göre çok daha az olmalarının başlıca sebeplerinin, camın kırılgan bir yapıya sahip olması ve az üretilmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Cam ritonlar incelendiğinde, üretilen dönemlerde farklı malzemelerden yapılmış olan diğer ritonlarla aynı işlevsel ve biçimsel özelliklere sahip oldukları ve kullanım alanlarının da hemen hemen aynı olduğu anlaşılmaktadır.