Tasarım Stüdyosu : Kentsel Tasarım Süreci

Abstract

Tasarım ve tasarlama süreci ölçeğe bağlı olmayan bir bütündür. Tasarım disiplini en basit endüstriyel üründen bir beşeri yerleşim parçasına kadar bir bütündür. Bu nedenle burada yazılanların tümü bu geniş tasarım alanına değin düşünceler olarak okunmalıdır. Çokça dile getirildiği gibi, tasarım (ölçek ve ilgi alanı farklılıklarına karşın) tek bir süreçtir. Tasarım, bir objenin ya da bir sistemin (kentsel çevrede, mimari planlarda, mühendislik projelerinde, grafikte, iş organizasyonlarında, makine düzeneklerinde, giyside vb. olduğu gibi) belirli bir düzen veya plan doğrultusunda yaratılma sürecidir. Tasarım, farklı alanlarda ve değişik şekillerde kullanılabilir. Bazen bir objenin baştan sona yapılışı/inşa edilişi/yaratılışı da tasarım sayılır. Tasarım, farklı bir şekilde; belirli amaçlar doğrultusunda, değişik konularda kimi araçlar ve elemanlar kullanarak bir sorunu çözmek, bir gereksinimi veya ihtiyacı karşılamak için üretmek olarak da tanımlanabilir. Tasarım, başka bir tanımda ise; benzersiz (yeni) bir sonuç beklentisiyle izlenen düşünce temelli yol haritası veya strateji olarak belirtilmektedir. Yani tasarım; o sonuca ulaşmak için belli politik, sosyal, çevresel, ekolojik, ekonomik, teknolojik şartlar içinde kullanılan yöntemlerin, süreçlerin, eylemlerin tümünü tanımlar. Kentsel Tasarım ise, mimarlık ile şehir-bölge planlamanın ara kesitinde yer alan bir çalışma ve üretim alanıdır. Bu nedenle mimarlar ile plancılar arasında da bir tür yetki çekişmesi yarattığı söylenilebilir. Kentsel Tasarım, kâğıt üzerinde (sanal-sayısal ortamda) soyutlanmış (planlama öncesinde ve sonrasında) önerilerin, yeryüzünde gerçek mekânda çok boyutlu (fiziksel üç boyut, zaman, insan, sosyo-ekonomi, iletişim, fikir, vb.) olarak biçimlenmesini sağlar. Ek-2-21 (sayfa 71) Başka bir deyişle; yaşam sürecimizde planı değil mekânsal sonuçlarını algılar, deneyimleriz. Bu nedenle; planlama-mimarlıktasarım ilişkisi hiyerarşik ve tek yönlü değil, karşılıklı alışveriş/etkileşim içinde bir süreç olarak irdelenmelidir. Mekân ve yaşam boyutunda sonuçları irdelenen plan gerekli geri dönüşler ile yeniden ele alınabilir. Bütün bunlar düşünüldüğünde; eğitim sürecinde plancılar ile mimarlar arasında (ve de diğer disiplinler arasında) “çekişme” yerine “işbirliği” yapılması, ilgili tüm disiplinlerin ortak konular ve ölçekler ile ortak atölye (stüdyo?) çalışması yapmaları çok yararlı olacaktır.