Abbâsî Devleti Döneminde Uluslararası Köle Ticaretinin Öneminin Artması (MS VIII-X. Yüzyıllar)

Abstract

Abbâsîler döneminde uluslararası köle ticaretinin çok gelişmiş olduğunun tarihçilerce sıklıkladillendirilmesine rağmen bunun nedenleri üzerinde etraflıca duran çalışmalar henüz vücuda getirilmişdeğildir. Buradaki temel zorluk, uluslararası köle ticaretinin yalnızca Abbâsî Devleti’nin veya döneminindinamikleriyle açıklanmayacak kadar karmaşık bir mevzu oluşudur. Abbâsîlerin iktidara gelmesindenönce Müslümanlarca fetihlerle ve gazalarla elde edilmiş çok sayıda esir, İslâm dünyasında çoğunluklaköle olarak istihdam edildiklerinden Müslümanların ayrıca uluslararası köle ticaretine müracaatlarınagerek kalmıyordu. Abbâsî devri ise büyük fetihlerin gerçekleşemediği, bilakis siyasî bölünmelerin veönemli toprak kayıplarının yaşandığı bir dönemdi. Fethedilebilecek bölgelerin azalması buralardan eldeedilen kölelerin İslâm dünyasına doğru olan akışını da aksatmıştı. Abbâsîler bu şekilde beliren insanihtiyacı sorunlarını, çok büyük ekonomilerinin ve ticarî bağlantılarının yardımıyla, uluslararası köleticaretine başvurmak suretiyle aşabilmişlerdir. Bu konudaki ortaklarıysa kölelerin tedariki göreviniüstlenmiş savaşçı kavimlerle bunlarla bağlantıyı sağlayan profesyonel-aracı tüccarlardı. Bu ortaklıklar veticaret MS IX ve X. yüzyıllar boyunca sürmüştür. Nihayetinde gazilerin ve fatihlerin vaat edilmişganimetleri olan köleler, Abbâsî döneminde ithal edilen lüks ticarî emtiaya dönüşmüşlerdir.

Although the fact that the international slave trade was highly improved during the Abbasid period is mentioned by the historians frequently, the studies that thoroughly inquire its causes have not been conducted so far. The main difficulty here is that the international slave trade is a complicated subject that cannot be solely explained by the internal dynamics of the Abbasid Caliphate or the Abbasid Era. Since the prisoners of war that were captured during the conquests and battles by the Muslims were employed as slaves until the rise of the Abbasids, the Muslims did not have to establish a connection with the international slave trade. However, the Abbasid Era was not the epoch of the grand conquests; rather, it was generally affiliated with the political schisms and mass territorial losses. The narrowing of the tobe-conquered and to-be-raided lands had slowed down the influx of the slaves through the Islamic World by these methods. Thus, the Abbasids were able to eliminate their human force problem by consulting to the international slave trade with the help of their immense economy and mercantile links. The warrior peoples and the professional traders were partners in this trade. The partnership and trade among these three partners lasted along A.D. IXth and Xth. centuries. Eventually, the slaves that were once the promised booties of the veterans and the conquering warriors; became the commercial luxury commodities in the Abbasid Era.