Wolfgang Amadeus Mozart'ın "Figaro'nun Düğünü" ve "Don Giovanni" operalarındaki başlıca karakterlerin sosyal katman farklılıklarının müziğe yansıması

Abstract

Müzik Tarihi sürecinde çok sayıda konçerto, senfoni ve opera bestelemiş olan Wolfgang Amadeus Mozart, opera metin yazarı Lorenzo da Ponte ile birlikte, üç opera bestelemiştir. Orijinal dilleri "İtalyanca" olan bu operalar, tarihsel sırası ile, Le Nozze di Figaro (1786), Don Giovanni (1787), Cosi fan tutte (1790)'dir. Üç opera da comedi dell' arte türünde sayılmakla birlikte, aslında karakterlere ve yaşadıkları olaylara derinlemesine bakıldığında, aynı zamanda birer dram örneğini oluşturmuşlardır. Bu eser metni çalışması için, da Ponte üçlemesindeki, sadece iki opera seçilmiş ve dönemin sosyal yapısının, bu operaların müzikal yapısı üzerindeki izleri incelenmiştir. Bu iki eserin seçilme sebebi, besteci ile metin yazarının yaşadıkları dönemin toplumsal yapısını, karakterler üzerinden yola çıkarak anlatmalarının yanı sıra, Figaro'nun Düğünü ve Don Giovanni operalarındaki karakterlerin arasındaki sınıfsal farklılıkların çok belirgin olmasıdır. Her iki operada da, uşak, hizmetçi, köylü, soylu sınıf farklılıklarının müzikal yapı ile örtüşüp, örtüşmediği hususu incelenmiştir. Ayrıca, her iki operanın da Fransız İhtilali'nin (1789) öncesinde sahnelenmiş olmaları, tarihin bu önemli dönemindeki sosyal yapıya ışık tutmaları sebebi ile önemlidir. Figaro'nun Düğünü operasındaki uşak Figaro'nun, korkularına rağmen soylu konta başkaldırısı, Don Giovanni operasındaki uşak Leporello'nun efendisi Don Giovanni'den nefret ettiği halde, onun gibi olmak istemesi gibi hususlar temel alınarak, her iki operadaki uşak karakterlerinin, Mozart'ın müziği ile nasıl karakterize edildiği incelenmiştir. Bu eser çalışma metninde, her iki operadaki karakterlerin toplumsal yapı farklılıklarının belirgin olduğu, resitatif, arya, düet, terzet ve ensemble'lar seçilmiştir. Ritim, nüans, vurgu ve ses aralıklarının hareketleri bakımından karakterlerin sosyal katman farklılıklarının müziğe nasıl yansıtıldığı incelenmiştir. Eser çalışma metni incelemesi, eserlerin şan, piyano partisyonları üzerinden gerçekleştirilmiştir.