BİZANS İMPARATORLUĞU’NUN VENEDİK’E VERDİĞİ TİCARÎ İMTİYAZLAR (CHRYSOBULLAR); ANGELOS HANEDANI DEVRİ (1185-1204)

Abstract

Bizans İmparatorluğu XI. yüzyılda gerek askerî teşkilatının bozulması gerek de ekonomisinin alt üst olması sebebiyle mutlak hâkimiyetini kaybetmiştir. Akabinde Doğuda Türkler Batıda ise Normanlar tarafından sıkıştırılması sonucu kendisine bir müttefik arama yoluna gitmiş ve nihayetinde Akdeniz’deki en önemli deniz gücüne sahip olan Venedik ile ittifak etmiştir. Bunun karşılığında ise Venedik’e, daha önce kimsenin sahip olmadığı ticarî imtiyazlar vermiştir. Kısa vadede işe yarayan bu ayrıcalıklar uzun vadede imparatorluğun neredeyse bütün pazarlarına vergisiz giren Venediklilerin Bizans ekonomisini ele geçirmesine sebep olmuştur. Bu duruma karşı koymak isteyen son muktedir Komnenos temsilcisi olan Manuel, 1171 yılında imparatorluk topraklarında yaşayan tüm Venediklileri tutuklayarak bir çatışma zemininin oluşmasına zemin hazırlamıştır ki bu da ekonomik çöküşü hızlandırmıştır.Manuel’in enkazını devralan I. Andronikos Komnenos imparatorluğun içinde bulunduğu ahvali göz önünde tutarak Venedik ile barış yapmış ise de karşılığında tutamayacağı sözler vermiştir. Onun yerine getiremediği sözlerin icrası ise Angelos Hanedanı’na miras kalmıştır. 1185 yılında II. Isaakios ile başlayan Angelos Hanedanı devri öncüllerinin bıraktığı sözleri yerine getirmek ve borçlarını ödemekle geçmiştir. Ancak hazinenin tamtakır olması Angelosları başka yollar aramaya itmiş ve zaten oldukça basiretsiz oldukları bilinen hanedan üyeleri Venedik’e yeni ticarî imtiyazlar tanıyarak durumu kurtarma çabası içine girmişlerdir. Bu makalede konunun daha anlaşılır olması için evvela Komnenoslar döneminde verilen imtiyazlar ele alınmış, müteakiben esas özne olan Angelos Hanedanı dönemi irdelenmiştir.

Byzantine Empire lost its hegemony due to both the deterioration of its military organization and the destruction of its economy, in the 11th century. Subsequently, as a result of the compression of the Turks in the east and the Normans in the west, Byzantium searched an ally and eventually allied itself with Venice, which had the most important naval power in the Mediterranean. In return, Byzantium granted Venice commercial concessions that no one else had before. These concessions, which worked in the short term, led to the capture of the Byzantine economy by the Venetians, who in the long term could trade in almost all the markets of the empire without paying taxes. Manuel, the last able representative of Komnenos to resist this situation, arrested all the Venetians living in the imperial territory in 1171 and paved the way for a conflict and thus accelerated an economical downfall. Andronikos I. Komnenos, who took over Manuel's wreckage, made peace with Venice, considering the situation of the empire and made promises that he could not keep in return. The execution of his words was inherited to the Angelos dynasty. The era of the Angelos dynasty that started with Isaacios II. in 1185, passed by fulfilling the promises left by his predecessors and paying off their debts. However the empty treasury led the Angelos to look for other ways. The members of the Dynasty, already known to be quite untalented, tried to save the situation by granting new commercial concessions to Venice. In this article, the privileges granted during the Komnenos period were discussed in order to make the subject more understandable, and then the period of the Angelos dynasty, the main subject, was examined.