Ulus gazetesinde 1934-1939 yılları arasında yayınlanan müzik yazılarının açıklamalı bibliyografyası

Abstract

Mustafa Kemal Atatürk'ün isteğiyle Millî Mücadele hakkında halkı bilgilendirmek amacıyla 10 Ocak 1920'de kurulan Hakimiyeti Milliye gazetesi, Cumhuriyet'in kuruluşundan sonra yeni rejimin yasa ve yeniliklerini halka tanıtma ve hızlıca uygulanmasını sağlama işlevini üstlenmişti. 1934'te Ulus adını alan gazete, özellikle tek partili dönemde devletin yarı resmî yayın organı ve kimi zaman da yarı resmî sözcüsü konumundaydı. Bu nedenle "Ulus Gazetesinde 1934-1939 Yılları Arasında Yayınlanan Müzik Yazılarının Açıklamalı Bibliyografyası" başlıklı bu tezde Erken Cumhuriyet Dönemi müzik politikalarının benimsetilmesi ve uygulamaların yaygınlaştırılması açısından önemli bir rol üstlenen Ulus gazetesine odaklanıldı. Çalışma kapsamında Ulus'ta 1934-1939 yılları arasında yayınlanan müzik içerikli haber ve yazılar incelendi ve açıklamalı bir bibliyografya olarak sunuldu. Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 1934 yılı açılış konuşması dikkate alınarak 1 Kasım 1934, açıklamalı bibliyografyanın başlangıç tarihi olarak belirlendi. Çünkü Atatürk bu konuşmasında sanat ve özellikle müzikte ivedi bir şekilde yenilikler yapılması gerektiğini belirtmiş ve böylece de facto olarak daha erken bir tarihte başlamış olan müzik reformunu resmen de başlatmıştı. Nitekim bu tarihten itibaren Ulus gazetesinde müzik yazıları ve haberlerine daha geniş yer verilmeye başlanır. Açıklamalı bibliyografyanın bitiş tarihi olarak ise II. Dünya Savaşı'nın başladığı 1939 yılı belirlendi. Çünkü II. Dünya Savaşı'na varan süreçte hem Türkiye'deki hem de Uluslararası alandaki siyasi gerilimler, gazetelerin de okuyucularına öncelikli olarak duyurmak istediği haberleri oluşturuyordu. Nitekim 1939 yılının ortalarından itibaren Ulus gazetesinde müzik ile ilgili fikir yazıları da azalır. Bu döneme ait az sayıdaki müzik yazıları ise çoğunlukla konser haberleri ve program notları içeriklidir. Açıklamalı bibliyografyada 1934-1939 yılları arasında Ulus'ta yayınlanan müzik yazıları kronolojik olarak listelendi. Okuma kolaylığı sağlamak için bu kronolojik dizin, tablo halinde verildi. Tabloda haberin ve/veya makalenin yayınlandığı tarih (gün, ay, yıl olarak), gazetede yayınlandığı sayfa, başlık, varsa yazarının adı ve haberin ve/veya makalenin kısa özetine yer verildi. Çalışmada Ulus gazetesinde yayınlanan müzik yazıları, "Fikir Yazıları" ve "Kurumlar, Konser Mekânları ve Yasalar" başlıkları altında ayrıca ele alındı; Erken Cumhuriyet Dönemiyle ilgili literatür taranarak bu yazıların dönemin müzik reformu çalışmaları ve benimsenen politikalarla bağıntısı irdelendi. Çalışmanın sonuç bölümünde ise elde edilen verilere dayanarak dönemin kısa bir değerlendirmesi yapıldı. MSGSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzikoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi olarak hazırlanan bu açıklamalı bibliyografya çalışmasının konuyla ilgili çalışma yapacak olan araştırmacılara kolaylık sağlaması ümit edilmektedir.