Özet
Bu tez esas olarak, görsel bir belge kimliği taşıyan fotoğrafın, icadından itibaren gerçeklikle ilişkili ve kayıt altına alma özelliği taşıdığını bilerek, toplumlar içerisinde zamanla farklı amaçlar için kullanımı, üretiminin yaygınlaşmasını ve hem toplumsal hem de kültürel bellekte önemli bir arşiv oluşturmasına odaklanmaktadır. Organik bir şekilde bir araya gelerek oluşan bu arşivlerin günümüz çağdaş sanatında hangi bağlamlar özelinde kullanıldığı örneklerle açıklamaya çalışılmaktadır. Çalışmanın ilk bölümde; fotoğrafın icadından itibaren gerçeklikle ilişkisi ve kayıt altına alma özelliğinden dolayı görsel bir belge kimliğini korumuş ve fotoğrafın bu niteliği üzerinden çeşitli alanlarda aktif olarak kullanıldığı görülmüştür. İkinci bölümde ise fotoğrafın anı ve bellekle ilişkisini göz önüne alarak bu alanda üretilen fotoğrafların gelecekte hangi bağlamlarda arşivsel belge değeri taşıyan nesnelere dönüştüğü ele alınmaktadır. Bu noktada geçmişi tanımayı ve hatırlamayı sağlayan bilgi içerikli vernakular nitelikteki fotoğraflar; fotoğraf stüdyoları, kartpostallar ve aile albümlerinin önemi ve süreci aktarmaya çalışılmaktadır. Vernakular nitelikteki fotoğraflardan hareket ederken yereldeki yaşanmışlıklar üzerinden bireylerin ürettiği fotoğraflar ve bu fotoğrafların oluşturduğu organik arşivlerin merkeze alınma sebebi, bu arşivlerin toplumsal ve kültürel bellek açısından üretildiği dönemin anlaşılabilmesine ve yorumlanabilmesine dair bilgileri içinde barındırmasıdır. Nitekim fotoğrafların üretildiği dönemin sonrasında tekrar ele alındığında söz konusu fotoğraflar konulara nesnel yaklaşımlarından dolayı arşivsel bağlamda bir belge olarak değer taşımaktadır. Çalışmamın son kısmında inceleneceği üzere çağdaş sanat üretimlerinde fotoğraf arşivlerinin tarihsel gerçeklikle olan güçlü bağlantısı ve bir bellek nesnesi bağlamında ele alınabilirliği önem arz etmektedir. Çalışmanın son aşamasında çeşitli amaçlarla oluşan fotoğraf arşivlerinin günümüz çağdaş sanat üretimlerinde kullanıldığı ortaya konmuş; bu kullanımlar sanatçıların kurduğu bağlamlar özelinde örneklerle incelenmiştir.