Oryantalist resimlerde yer alan Anadolu halılarının incelenmesi ve geleneksel tekstil teknikleriyle yeni uygulama yorumları

Abstract

Oryantalizm, Napolyon'un 1798 Mısır Seferi ile başladığı kabul edilen ve Doğu Bilimi (Şarkiyatçılık) anlamı taşıyan bir kavramdır. Batı dünyasının Doğu'yu algılayış şekli olarak da tanımlanabilen Oryantalizm, 18. yüzyılın sonlarında başlayıp 20. yüzyılın başlarına değin bilim ve sanat alanlarında Batı coğrafyasını etkisi altına almıştır. Batılı ressam, tüccar ve gezginler ülkelerinden siyasi nitelikler taşıyan görevler alarak Doğu'ya seyahat etmişler, bu seyahatler sonucunda ise görsel belge niteliği taşıyan Oryantalist resimlerin yer aldığı kitap ve kataloglar ortaya çıkmıştır. Bu resimlerin etkisiyle Batı'dan Doğu'ya ticaret, turizm gibi alanlarda gelişmeler meydana gelmiştir. Oryantalist resim bir akım değil, konular bütünüdür. Oryantalist ressam olarak nitelendirilen sanatçılar, yaşadıkları dönem içerisinde ilgi gören Doğu topraklarını ve oradaki yaşantıyı benimsedikleri akımlar ile resmederek, her biri Doğu'yu kendi bakış açılarıyla yansıtmıştır. Doğu topraklarını ziyaret ederek resmeden ressamlar olduğu gibi, ziyaret etmeden, sadece hayal gücünü kullanarak resim yapan sanatçılar da ortaya çıkmıştır. Bu ressamlar tablolarında, edebi yapıtlar ve seyyahların notlarından ilham almışlar, kendi hayal dünyaları ile dönemin popüler kültürünü sentezleyerek resimlerini meydana getirmişlerdir. Doğu mimarisinin tüm detaylarıyla resmedilmeye çalışıldığı Oryantalist resimlerde kullanılan halılar, en çok dikkat çeken eşyalardan olduğu için çoğu ressam tarafından önemli bir detay olarak kullanılmıştır. Oryantalizm ve Oryantalist resim; ülkemiz için önem taşıyan bir konudur. Batının Anadolu'ya ve Türk kültürüne ilgisi nedeniyle oluşan oryantalist resimler ve bu resimlerde yer alan Anadolu halıları, kültürümüz hakkında belge niteliği taşımakta ve büyük önem arz etmektedir. Bu çalışma ile öncelikle Oryantalist resmin estetiği incelenmiş, Oryantalist estetik anlayışıyla yapılan bu resimlerdeki Anadolu halılarının öne çıkarılması hedeflenmiş ve resmedilen halılardan yararlanılarak yeni tasarım ve uygulamalar oluşturulmuştur.