Değişen tüketici ve mimari tercihleri: Z kuşağı için nakliye konteyner çözümünün sorgulanması

Abstract

1970'li yıllar ve sonrasında başlayan küresel çevre problemleri ile ulusal ve uluslararası boyutta iş birlikleri, düzenlemeler, yapılanmalar ile çözüm yolları bulunmaya çalışılmıştır/maktadır. Bu çözümler zengin bir içeriğe sahiptir; inşaat sektörü adına öncelik, birincil kaynak kullanımını ve enerji tüketimini azaltmak ve bunu besleyecek şekilde mimari üretim yaklaşımını değiştirmektir; geri dönüşüm, yeniden kullanım, yeniden işlevlendirme gibi. Mevcut bir binanın yeniden işlevlendirilmesi dışında, farklı bir amaç için üretilmiş olan sistemlerin de mimari üretime dahil edilmesi farklı bir yeniden işlevlendirme kaynağı sunmaktadır. Söz konusu yeniden kullanım kaynaklarının değerlendirilmesinde özellikle değişen kullanıcı/tüketici oldukça etkindir. Sanayileşme ve sonrasında teknoloji yaşamı kolaylaştırabilecek birçok alanda fayda sağlarken, kullanıcı/tüketici de bulunduğu dönem koşulları içinde önemli bir değişim geçirmiştir. Bu değişim tüketicinin mimari ihtiyaç ve isteklerini de değişime uğratmıştır. Her ülkenin; sosyal, kültürel, siyasi ortamı içinde gelişen teknoloji ve yaşayan kullanıcı/tüketicisi ile farklı ulusal özelliklere sahiptir. Teknoloji, mimarlık ortamı ve tüketici her ülkenin kendi koşulları içinde farklı yaklaşım ve gelişmişlik ölçeklerine sahiptir. Diğer taraftan bugün dünyanın yaşadığı küresel çevre problemini de her ülke kendi şartları içinde farklı yorumlamakta farklı önlemler almaktadır. Bu önlemler içinde inşaat sektörü de ayrı yaklaşımlara sahiptir. Yakın gelecek yakın geçmişten çok farklı özelliklere sahip olacaktır. İletişim, ulaşım araçlarının değişimi kolay yer değiştirebilme, kolay iletişim kurabilme olanakları yere ait olan birçok kavramı, geleneksel olanı değişime uğratmıştır. Bu değişim mekân kullanımını, mekân ölçeğini değiştirecektir. Mimarlık, endüstri 4.0 ile birlikte önemli bir değişimin içindedir. Bunu talep edecek yakın gelecek tüketicisi ise Z kuşağıdır. Bunun paralelinde mimarlık ortamı birçok çevre problemini de miras almıştır. Bu hızlı değişim içinde çevre problemlerinin çözümü de gelişen teknolojinin aksine çok daha doğal olan doğa ile uyumlu olacak çözümler gerektirmektedir. Bu çalışmanın temelini sürdürülebilir bir çözüm olarak nakliye konteyner kullanımı ve değişen tüketici olarak Z kuşağının bu çözüm için yaklaşımını belirlemek oluşturmaktadır. Türkiye koşullarında yaşayan Z kuşağının, konut çözümüne bir seçenek sunan konteyner kullanımını nasıl değerlendirdiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Kuşak özellikleri ile hareketli, hızlı, çabuk sıkılan ve ev hayatını önemseyen Z kuşağı için uygun bir çözüm olduğu düşünülen konteyner kullanımı konusundaki eğilimlerini belirleyebilmek konut üretim yaklaşımına dair fikirler verecektir. Çevre konularına da duyarlı olan bu kuşağın mimari tercihi sorgulanırken sürdürülebilirlik duyarlılığı da nakliye konteynerleri üzerinden belirlenmeye çalışılmıştır. Nakliye konteynerleri hız, hareket, ekonomi, doğa içinde olabilme ve geri dönüşebilir özellikleri ile Z kuşağı için konut seçiminde önemli avantajlara sahiptir. Çalışmanın hipotezi; hareketli, duyarlı, çevreci özelliklere sahip olan Z kuşağı için; nakliye konteynerlerinin konut olarak kullanımı hareketli ve sürdürülebilir bir seçenek oluşturmaktadır. Çalışma yedi bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde çalışmanın gerekliliği, amaç ve yöntem hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde; Türkiye'de mimari tüketim ortamı değişimindeki etkenler ve mimari üst ölçekte literatür desteği ile açıklanmıştır. Üçüncü bölümde; değişen tüketici ve tercihleri, kuşaklar, özellikleri, tüketim alışkanlıkları açıklanmıştır. Burada dönem koşulları içinde kuşak/tüketici davranışının farklılıkları aktarılmıştır. Dördüncü bölümde; küresel problemlerin çözümüne sürdürülebilir bir çözüm olarak nakliye konteynerleri ile ilgili teknik bilgi, avantaj ve dezavantajlar açıklanmış, mimaride kullanım örnekleri ile yapılabilirliği ifade edilmiştir. Beşinci bölümde; yakın gelecekte mimari üretim ortamının şekillenmesinde önemli bir nüfusa sahip olan Z kuşağının mimari tercihleri üzerine literatür destekli tahminler aktarılmıştır. Altıncı bölümde; Z kuşağının nakliye konteyner ev tercih edebilme durumu anket ile sorgulanmıştır. Anket için Mimarlık Bölümü öğrencileri tercih edilmiştir. Hem mimar hem Z kuşağı olmasının yakın gelecekte mimarlık üretim ortamı için önemli veriler içerebileceği düşünülmüştür. Çalışmada amaçsal örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Yedinci bölümde; araştırma sorusunu doğrular nitelikte elde edilen sonuçlar ve öneriler paylaşılmıştır.