Nazımî Yaver Yenal Ders Arşivi Araştırma ve Belgeleme Projesi

Abstract

Araştırma projesi Nazımi yaver Yenal tarafından oluşturulmuş 98 ciltlik arşivinin kataloglanması ve belgelerin sayısallaştırılmasını (dijitalleştirme) içermektedir. Projenin amacı, 1940’lı yılların başından Yenal’ın emekliliğine kadar geçen sürede biriktirdiği notların, öğrenci çalışmalarının tasnif edilerek belgelenmesi ve ülkemiz mimarlık eğitiminin önemli olduğu kadar az bilinen bir üyesinin arşivinin görünür kılınmasını sağlamaktır. Proje kapsamını oluşturan ve Nazimî Yaver Yenal tarafından düzenlendiği ve kapatıldığı anlaşılan arşivin bugünkü bulgulara göre yaklaşık 15.000 belgeden oluştuğu düşünülmektedir. Proje çalışmasının başında, Arşivin kapsamı hakkında genel bir fikir oluşturan ilk listelemeyi takiben, belgelerin detaylı olarak incelenmesi ve elde edilen bulguların kayıt altına alınabilmesi, cilt, dosya ve belgelerin ayırt edici özelliklerine göre nitelenebilmesi için bir belge kayıt kodu tasarlanmıştır. Bu kayıt kodları Cilt içindeki dosyalama sistemi ile belgelerin içeriğini ve niceliğini tanımlamak üzere altı (6) bileşenden oluşmuştur. Kayıt kodlarında cilt, klasör, dosya, fasikül, zarf ve belge kodları tariflenmektedir. Cilt Kodu klasörün genel içeriğini tanımlayan bir harf ve cilt sıra numarası ile tarif edilir. Belgelerin kayıt kodlarının verilmesi için kullanılmak üzere bir etiket tasarlanmıştır. Belge kod etiketleri belgelerin taranması ve fotoğraflanmasında ölçek cetveli ile beraber tarama, fotoğraflama alanına yerleştirilmiştir. Böylece belgelerin bu etiketteki bilgilerle beraber dijital kayıt altına alınması ve etiketi ile dosya içindeki özgün konumuna yerleştirilerek koruma altına alınması sağlanmıştır. Proje çalışması sürecinde arşivin Yenal’ın 1920 yılından başlayarak öğrencilik çizimleri dahil olmak üzere, katıldığı yarışmalar, dahil olduğu veya bizzat yürüttüğü proje çalışmaları ve uygulamalarını da içerdiği anlaşılmıştır. Bunun haricinde özgün desen ve figür çalışmaları da bulunmaktadır. Bu nedenle proje başlığında belirtilen “ders arşivi” tanımının arşivin kapsamını içine almadığı söylenebilir. Proje sürecinde toplamda 4800-5500 civarında belge kaydedilmiştir. Bu oranın arşivdeki toplam belge sayısının üçte biri olduğu tahmin edilmektedir. Tarama kaydı 367 olup bu kayıtlarda toplam 3600 civarında belge dijital ortama aktarılmıştır. Arşivin büyüklüğü bu proje için iki yıl sürenin yeterli olmadığı gerçeğini de ortaya koymuştur. Arşiv, ülkemizin modernleşme projesinin parçası olan 1930-36 Akademi Reformu ve 1969 Mimarlık Eğitimi Reformunun öğrenci çalışmaları üzerinden okunabilmesi açısından mimarlık eğitimi ve tarihi adına önemli bilgi ve ipuçları içermektedir. Bu proje kapsamında arşivin zengin içeriğinin temel unsurlarının ortaya çıkarılmış olması nedeniyle proje ekibi ileride çalışmaların farklı başlıklarda ve eşzamanlı olarak yürütülebileceğini düşünmektedir. Bu kapsamda çalışmalar devam edecektir.