Yalın üretim stratejileriyle atık oluşumunu önlemeye yönelik hafif çelik yapı üretim önerisi

Abstract

Hafif çelik yapıların üretimi, etkin malzeme kullanımı ve montaj süresi, işçilik ve nakliye ekonomikliği avantajlarıyla beraber üretim aşamaları, atık oluşumunu azaltma stratejilerine elverişli, güvenli saha ve çevre dostu faaliyetleri kapsamaktadır. Hafif çelik yapı üretimi, sayılan tüm bu özellikler bağlamında müşteri (kullanıcı) memnuniyetini üst düzeyde tutarak, üretim faaliyetlerinde "daha az" kaynak kullanımını ve verimliliği artırmayı amaçlayan yalın üretim için potansiyel oluşturmaktadır. Ancak hafif çelik yapı tasarım, konstrüksiyon ve uygulamalarında ya da yapı sektöründe genel kabul görmüş atık oluşumunu azaltma önlemlerinin uygulanmamasına bağlı olarak hem fiziksel (malzeme) hem de fiziksel olmayan (süre, maliyet) atıklar oluşabilmektedir. Bu atık oluşumları, hafif çelik yapıların üretim verimliliğini olumsuz etkilemenin yanı sıra hafif çelik yapıların ülkemizdeki kullanım payındaki artışın yaşanmasına sınır oluşturmaktadır. Hafif çelik yapı üretimindeki verimliliği olumsuz etkileyen atıkların önlenebilmesi-azaltılabilmesi için hafif çelik yapı üretiminde atık oluşum nedenlerinin tespit edilmesi gerekmektedir. Firma ölçeğindeki gerçekleştirilecek atık bağlamındaki tespitlerle önce ulusal daha sonra da global fayda sağlanacaktır. Atık nedenlerinin tespitine yönelik gerçekleştirilebilecek farklı yöntemler olsa da tez çalışmasında en kısa sürede en etkili sonucu alabilmek amaçlanmıştır. Bu bağlamda, ülkemizdeki hafif çelik yapı üretim firmalarında mevcut durum tespitine yönelik anket çalışması gerçekleştirilmiş ardından, elde edilen veriler atık oluşum nedenleri ve önlenmesine yönelik olarak değerlendirilmiştir. Hafif çelik yapı üretiminin, "değer temelli yaklaşım, atık azaltma, sürekli iyileştirme, tam zamanında üretim ve kalite yönetimini" esas alan teknik ve uygulamalarla verimliliği artırma yoluna giden yalın üretim ile uygulanabilir ve iyileştirilebilir duruma getirilmesi, atıklardan arındırılması ve yalınlaştırılması gerekmektedir. Öte yandan firmalar için hafif çelik yapı üretiminde yalınlaşmayı sağlayacak kılavuz günümüzde mevcut değildir. Hafif çelik yapı üretiminde yalınlaşmayı sağlayan kılavuz eksikliğinin giderilmesi için "(YHÇ) Yapı Üretim Kılavuzu" hazırlanmıştır. Firmaların hafif çelik yapı üretimi gerçekleştirirken, kılavuzdaki uygulamaları adım adım gerçekleştirmenin yanında anket değerlendirme ve önerileri de dikkate alması beklenmektedir. Tez çalışması ile hafif çelik yapı üretim aktörlerinin atık nedenlerine ve önlenmesi/azaltılması konusunda bilinçlendirileceği, hafif çelik yapı üretim verimliliğinin artırılacağı, ülkemizdeki hafif çelik yapı kullanım payında yukarı ivmelenme sağlanacağı ve "sıfır atık" vizyonunun ulaşılabilir kılınacağı öngörülmektedir.