Çaylıkta feminist etnografi: Güneysu'da emeğin cinsiyeti ve gündelik yaşam

Abstract

Gündelik yaşam basit, alelade, tekrarlanan durumların alanı olarak görülmesine karşın toplumsal, politik, ekonomik faaliyetlerin ortaya çıktığı, geliştiği ve dönüşüme uğradığı yerdir. Bu bakımdan araştırılmaya ve üzerine düşünmeye değer bir alandır. Güneysulu kadınların gündelik hayatlarını ele alan bu çalışma, kadın emeği ve kadınların mekân kullanımına dair iki ana başlık etrafında sürdürülmüştür. Kadınların mekân kullanımı Rize, Güneysu ve köyleri ekseninde incelendiğinde yaz döneminde kadınların en çok bulunduğu alanın köy olduğu görülmüştür. Çay tarımı ve geçimlik üretimde emek yoğun faaliyet sürdüren kadınlar nerede ikamet ederse etsin (il dışı, il, ilçe) yaz dönemlerini köylerde geçirmektedir. Bu durum il, ilçe, köyler arasında mekânsal hareketliliği ve mekânlarla kurulan ilişkileri etkilemektedir. Kadınların Rize, Güneysu ve köylerde dışarı çıkma pratikleri farklılık göstermektedir. Çalışma süresince hem katılarak gözlem hem de derinlemesine görüşme teknikleri kullanılarak kadınların Rize, Güneysu ve köylerde kullandıkları ve kullan(a)madıkları mekânlar araştırıldı. Kadınların mekânsal hareketliliğine dair sorularda genellikle kendilerini rahat-rahatsız hissetme durumlarından yola çıkarak cevap verdikleri görüldü. Çay tarımı, kadın emeğinin yoğun olarak kullanıldığı bir alandır. Çay tarımı, Mayıs-Ekim ayları arasındaki dönemi kapsar. Bu dönemde çay tarımında kadınlar hasat öncesi ve hasat sonrası faaliyetlerde ve hasatta aktif rol alırlar. Aynı zamanda ev işleri, çocuk ve yaşlı bakımı gibi işlerde harcadıkları emeği de sürdürürler. Kadınların yaşamında geniş yer tutan bu faaliyetler onların aynı zamanda dışarı çıkma pratiklerini ve kamusallaşma biçimlerini de etkilemektedir.