Kadına yönelik erkek şiddetiyle mücadelede kurumlar: ŞÖNİM'ler ve kadın konukevleri

Abstract

Kadına yönelik erkek şiddetiyle mücadele hususunda dayanışma merkezleri ve kadın sığınakları önemli bir yere sahiptir. Şiddete maruz kalan kadının başvurduğu dayanışma merkezleri kadının ihtiyaçlarının analiz edildiği ve gerekli yönlendirmeleri gerçekleştiren kurumlardır. Bu ihtiyaçlardan biri de sığınaktır. Sığınaklar kadınların şiddet gördükleri ortamdan uzaklaştığı, şiddetin neden olduğu travmaları atlatmak için destek aldığı, yeni bir hayat kurmasına ve güçlenmesine destek olan kurumlardır. Merkezi yönetimlerde dayanışma merkezlerinin karşılığı Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri'dir. Merkezi yönetimlere bağlı sığınaklara ise konukevi adlandırması uygun görülmüştür. Bu tez, 2012 yılında yürürlüğe giren 6284 sayılı kanuna referansla açılan Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri'nin ve merkezi yönetime bağlı kadın konukevlerinin kadına yönelik erkek şiddetiyle mücadelede nereye tekabül ettiğine odaklanmaya çalışmıştır. Adalet ve Kalkınma Partisi Hükümeti Avrupa Birliğine uyum süreci içerisinde ve bu süreçten kopuş sonrasında kadın politikalarında iki farklı hat izlemiştir. İçerisinde bulunduğumuz AB uyum sürecinden kopuş sonrasında kadın politikalarının muhafazakâr ve aileci bir bir yaklaşımla ele alındığını görmekteyiz. Bu tez çalışmasında AKP dönemi kadın politikalarında muhafazakâr ve aileci yaklaşımın kadına yönelik erkek şiddetiyle mücadelede önemli konumda bulunan ŞÖNİM ve konukevlerine nasıl yansıdığı incelenmiştir. Kadına yönelik erkek şiddetini ele alırken, kadının seçiliminde etkin olan dinamikleri anlamlandırmak için şiddetin meşruluk denklemi kavramsallaştırması önerilmiştir. Diğer yandan şiddetin failliğinin ne noktalarda kolektifleştiğine bakılarak, kişi ya da kurumların şiddetin sürekliliğinin sağlanmasındaki rolleri incelenmeye çalışılmıştır. Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri ve merkezi yönetime bağlı kadın konukevleri şiddetin meşruluk denklemi ve kolektif şiddet bağlamında ele alınarak anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu tez çalışmasında içerik analizi yöntemine başvurulmuş ve arşiv taraması gerçekleştirilmiştir. Kadına yönelik erkek şiddeti alanında faaliyet yürüten kadın örgütlerinin izleme raporları, ilgili kanun ve yönetmelikler, hükümetin toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik erkek şiddeti bağlamında ortaya koyduğu eylem planları, Kadın Sığınakları ve Dayanışma Merkezleri Kurultayı Sonuç Bildirgeleri ve Kasım 2018 – Kasım 2019 tarihleri arasında konuya dair meclise sunulan soru önergeleri incelenmiştir.