Eyüpsultan Ekosistem Yönetimi İçin Akıllı ve Yeşil Dönüşüm Modeli

Abstract

Sahip olduğu doğal eşikler ve topografyasıyla güçlü karakteristik özellikler taşıyan Eyüpsultan ilçesi; sınırları içinde yer alan Alibey Havzası, kentsel yerleşim alanlarının oluşturduğu baskıya ek olarak İstanbul Havalimanı ile Üçüncü Boğaz Köprüsü’nün yarattığı tehditler nedeniyle havza ekosisteminin sürdürülebilirliğini tamamen kaybetme noktasına gelirken 2000’li yıllardan itibaren yoğun olarak kentsel gelişmenin kuzey ormanları sınırına dayanması ise kırsal yerleşim birimlerini kimliğini ve üretim alanlarını tamamen yitirme tehdidiyle karşı karşıya getirmiştir. Proje kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar ışığında Eyüpsultan’ın sürdürülebilir gıda güvenliğindeki rolünü geliştirerek mekânı üretken ve sürdürülebilir kılacak ve yönetimin ilçe bütünü ekosistemini gözeten kaliteli bir çevrenin oluşturulmasındaki rolünü değerlendiren bir içerik oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda önerilen stratejiler ve bunları destekleyecek planlama-tasarım ilkeleriyle tüm aktörlerin üretken, ekolojik, birlikte hareket edebilen bir yapıda olması; mekânda aidiyet duygusu gelişmiş̧ ve yerel ekonomilerle buluşmuş̧ bir ortaklığın kurulması; yerel yönetimin ise yeni yönetişim anlayışıyla yaşam kalitesini tasarım kalitesiyle birlikte geliştirmesinde kullanacağı bileşenler değerlendirilmiştir. Bu kapsamda, tanımlanan stratejiler ve bunları destekleyecek planlama-tasarım ilkeleriyle tüm aktörlerin üretken, ekolojik, birlikte hareket edebilen bir yapıda olması; mekânda aidiyet duygusu gelişmiş̧ ve yerel ekonomilerle buluşmuş̧ bir ortaklığın kurulması; yerel yönetimin ise yeni yönetişim anlayışıyla yaşam kalitesini tasarım kalitesiyle birlikte geliştirmesi hedeflenmiştir. Projenin özel amaçları ise; - Kente bilgi temelli teknolojileri geliştiren ekonomik gücü ve formel altyapıyı kazandırmak, - Strüktürel yerel ekonomik “Yeşil Dönüşüm Rehberi’yle ayrışma yerine” gelişerek bilgilenme ve üretme” perspektifi yaratmak, - Deneyimli iş gücüyle ve bilgi teknolojileriyle buluşmuş̧ topluluk temelli yerel ekonomiyi canlandırmak, - Bugüne ve geleceğe ilişkin, hem yukarıdan aşağıya hem de aşağıdan yukarıya doğru toplumsal ve bireysel gelişmeye kapı açmak, - Yenilikçi ve yaratıcı endüstrilerin ve kültür endüstrilerinin kapsamını geliştirmektir. Kentsel çevrede var olan ekosistem hizmetlerinin koşullarının hem korunabilmesi hem de iyileştirilebilmesi için sosyo-ekonomik kazanımların planlama hedefleri içerisinde güçlendirilmesine dair içeriklerin ele alındığı projede kentleşmenin baskısı altındaki Eyüpsultan için belirlenen hedefler doğrultusunda hem sosyal hem de ekolojik açıdan ilçenin büyük yeşil niteliklere sahip coğrafyasının özellikle kentsel tarıma dayalı potansiyellerine odaklanılmıştır. Bu bağlamda geliştirilecek planlama çerçevesinde üretimle birlikte hem günlük kullanım hem de rekreasyon için harekete teşvik edecek ve ekosistemler üzerinde olumsuz etkiyi önlemek veya en aza indirmek için çaba gösterilmesine yönelik halk katılımını sağlayacak stratejiler üzerinde araştırmalar yoğunlaştırılmıştır. Söz konusu araştırmalar doğrultusunda sıklıkla etkileşim hâlinde olan sosyal ve ekolojik faktörlerin Eyüpsultan’da belirlenen karakter alanları dahilinde sürdürülebilir kılınması için proje dahilinde “yeşil dönüşüm rehberi” stratejik araçlardan birisi olarak sunulmuştur. Rehber kapsamında ise alanların hangi işlevler üzerinden korunması ve geliştirilmesi gerektiğine dair tanımlanan yönergeler ekosistem servislerini destekleyecek yeşil altyapı sistemine dair kentsel tarım bileşenleri üzerinden değerlendirilmiştir.