Çanakkale - Ayvacık Namazlık Halıları

Abstract

İslam inancına göre, namaz vakti geldiğinde, insanın bulunduğu yer ibadet yeri olarak kabul edilmektedir.Bu Türklerin konar-göçer kültürüne çok uygun bir inanç şartıydı. İslam inancını kabul eden Türkler, ibadetleriniyapabilmek için taşınabilir olarak halı ya da kilimden namazlık/namazlağ/namazlağa/seccade adı verilendokumalar yapmışlardır. Ayrıca namazlıkların üzerindeki motifler incelenirse; bu motiflerin Türklerin inanç,inanış, kültür, gelenek ve hayatlarından izler taşıdığı görülür. Bunlar, yakın çevre ya da geçmiş kültürlerdengelen sembolik ve felsefi anlamlar taşımaktadır. Halı sularıyla başlayan bu örnekler, somut ve soyut değerler ile geometrik temelli motifler kullanılarak zenginleştirilmiştir. Namazlık yüzeyleri cennet bahçesi görünümündeçeşitli motifler ile süslenmiştir. Ayvacık, Kuzeybatı Anadolu’da Biga Yarımadasındaki Kazdağları Silsilesiüzerindeki Çanakkale ilinin 71 km güneyinde kalan bir ilçesidir. Yörede Kazdağları üzerinde yer alan AvunyaOvası ile komşu olması, Ayvacık ilçesine doğal bir geçiş yeri olma özelliğini kazandırmıştır. Bu yol, AntikÇağdan beri korunmaktadır. Tarihsel süreç içerisinde çeşitli kültür, inanç ve kökenden grupların yerleşerekkaynaştığı bir bölgedir. Yörede halı dokuyanlar bağlı oldukları aşiret, boy ve oymaklarına ait motif, sembol veimlerini Ayvacık Namazlıklarına aktarmıştır. Bu halıların bazı motifleri incelendiğinde kendilerine özgü olduğugörülür. Bu çalışmada; Ayvacık Halı Yöresinde dokunan namazlıklar hakkında bilgileri bir araya getirmek,namazlığın Türk-İslam açısından önemi, tespit edilen halıların motif, desen kompozisyonu, renk ve uygulamaözellikleri açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma konusu halılar hakkında bilgi verilerek ve tarihselsüreç içinde sosyo-kültürel ve sanatsal nitelikleri açıklanacaktır.

According to Islamic belief, when it is time for prayer, the place where human is located is accepted as a place of worship. This was a very necessary belief in the Turkish nomadic culture. For the purpose of worshiping the Turks, they weaved the weavings called namazlık / namazlağ / namazlağa / seccade. Also, if the motifs on the prayer rug are examined; it is seen that these motifs carry the traces of beliefs, beliefs, culture, traditions and lives of Turks. They have symbolic and philosophical meanings from the inner circle or past cultures. These examples starting with carpet borders were enriched by using geometric based motifs with concrete and abstract values. Prayer rug surfaces are decorated with various motifs in the appearance of paradise garden. The neighboring area of Avunya Plain on the Kazdağları region has been the natural transition area to the Ayvacık district. This nature road has been protected since Antiquity. Within the historical process, it is a region where groups of various cultures, beliefs and originated are settled and integrated. In the region, carpet weavers transferred the hordes, tribes and clans, motifs, symbols and signs to the Ayvacık Prayer Rugs. When some motifs of these carpets are examined, it is seen that they are unique to them. In this study; the aim of this study is to bring together the information about the prayers of the Ayvacık Carpet District, the importance of prayer in terms of Turkish-Islam, the motifs, patterns, colors and application features of the carpets determined. Information about the carpets subject to the study will be given and socio-cultural and artistic qualities will be explained in the historical process.