İstanbul'da Mimarların (Bina Tasarımcılarının) Yapı Parçalarının Yeniden Kullanımı Konusundaki Görüş ve Tutumlarının Belirlenmesi

Abstract

Yapma çevrenin yol açtığı ve gittikçe artan çevresel etki sorunları nedeniyle, yapı tasarımcısı ve uygulayıcısı olan mimarlar, yapısal atıkları daha az maliyetle, daha yüksek nitelikte geri kazanıp, doğal kaynaklara ve enerjiye olan ihtiyacı azaltacak çevreci çözümler üzerinde çalışma baskısıyla karşılaşmaktadır. Yapma çevre yaşam sürecine yönelik onarıcı ve yenileyici, çevresel etkiyi minimize eden özellikler taşıyan Döngüsel Yapı (DY), sürdürülemez yap-kullan-at yapma çevre modeline karşı, alternatif yaklaşımlardan biri olarak kabul edilebilir. Bu çalışmada, “İstanbul’daki mimarların Döngüsel Yapı konusunda farkındalık düzeyi nedir?” sorusu araştırmanın ana sorusu olarak belirlenmiş, bu soru kapsamında üç alt sorunun cevapları araştırılmıştır: “Mimarların DY hakkındaki bilgi düzeyi nedir?”, “Mimarların DY’ye yönelik tutum düzeyi nedir?” ve “Mimarların DY‘ye yönelik davranış düzeyi nedir?”. Araştırmada durum belirleyici nicel anket yöntemi uygulanmıştır. Anket yönteminde, yapma çevreyle ilgili önemli DY kavramları ve ilkeleri kapsamında mimarların bilgi, tutum ve davranış düzeylerini ölçecek anket soruları hazırlanmıştır. Anket formunda; “DY hakkındaki bilgi birikimi”, “DY’ye ilişkin tutumları” ve “DY’ye yönelik davranışları” olmak üzere üç farklı grupta sorular oluşturulmuş, ayrıca katılımcıların temel tanıtıcı sosyodemografik özellikleri hakkında sorular da sorulmuştur. İstanbul kentinde çalışan mimarlara çevrimiçi anket formu gönderilmiş, ankete 120 mimar cevap vermiştir. 120 anket katılımcısından elde edilen veriler, Sosyodemografik Özellikler, Döngüsel Yapı Hakkında Bilgi Düzeyi, Döngüsel Yapı’ya Yönelik Tutum Düzeyi ve Döngüsel Yapı’ya Yönelik Davranış Düzeyi başlıkları altında analiz edilmiş ve değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular sayılar, yüzdeler ve puanlar biçiminde sunulmuştur. Anket bulguları, İstanbul’daki mimarların çoğunluğunun DY hakkındaki bilgi farkındalıklarının düşük düzeyde, DY kavramlarına ve ilkelerine yönelik tutum farkındalıklarının yüksek düzeyde, DY ilkelerini uygulama tercihleri ve DY ilkelerini uygulama deneyimleri açısından davranış farkındalıklarının orta düzeyde olduğunu göstermiştir. Bu sonuçlardan, mimarların DY hakkında yeterli bilgi sahibi olmadıkları, büyük çoğunlukla DY konusunun çok önemli ve gerekli olduğu görüşünü taşıdığı ve DY konusunda eğitim almak istedikleri anlaşılmaktadır. Ancak DY ilkelerini uygulama tercihleri ve uygulama deneyimleri ile ilgili davranış sorularına verdikleri cevaplarda çelişki bulunmaktadır. Bu çelişkili cevaplar, ileri bir araştırmayı gerektirmekle birlikte, çelişkiye anket katılımcılarının DY konusunda yeterli bilgiye sahip olmamasının, bu konuda sorulan soruların tam anlaşılamamasının ve gerçekte olandan farklı cevaplar vermesinin yol açabileceği söylenebilir. Yapılan araştırma sonucunda, İstanbul’da mimarların DE ve DY konusunda bilgi ve öğrenim düzeylerinin artırılmasına açık bir gereksinim olduğu görülmüştür. Araştırma bulguları, gelecekte araştırmacılara Türkiye yapı ve yapım sektörü bağlamında DE ve DY konusunda yapacakları araştırmalara referans olabilir. Araştırmada, anket katılımcı sayısının yetersiz olması nedeniyle, farklı kategori bulguları arasında ilişki incelemeleri yapılamamıştır. Gelecekte yeterli sayıda katılımcı ile yapılacak bu tür bir çalışmada, farkındalığın daha ayrıntılı boyutlarda açıklanma olanağı elde edilebilir.