ŞAİRİN ZİHİNSEL RETİNASINDA ÇİÇEKLER: KARANFİL, GÜL VE KRİZANTEM-TEVFİK FİKRET, AHMET HAŞİM, MUSTAFA REŞİD VE AHMET HAMDİ TANPINAR ÖRNEĞİ

Abstract

Bu makalede çiçeklerin hayal edilmesinde kıvrımlar, lokallik, şekil ve boyutaçısından imge oluşturmadaki rollerinde Ahmet Haşim’in "Karanfil" veAhmet Hamdi Tanpınar’ın "Bir Gül Bu Karanlıklarda",Tevfik Fikret’in"Krizantem" şiirleri ve Mustafa Reşit’in "Bir Çiçeğin Lisanından" parçalarıesas alınmıştır. Çiçeklerin imge halini almasında, şairin imge oluşumunubaşlatan talimatı ve bunun yeri önemli bir unsur olarak ortaya çıkar. Tıpkıhipnoz altındaki hastanın doktorun talimatlarına uyması gibi okurlar daaslında şairin seslendirilmemiş talimatlarına uyarlar. Dışarıdan içeriye doğruverilen talimatta çiçek, sabit ve geçmişi, hatırlamayı imleyen bir zamansallıkyaratır. Bu zamansallık, belirli bir kronolojik zaman dizgesini taşıdığından,imge de tablo ya da resim gibi bakan tarafından seyredilen somut bir nesnegibi algılanır. Bu noktada tablo bir his yaratmaz, sadece bir hatırlatmaeylemine sebep olur. Şairin bakışının içeriden dışarıya yöneldiği durumlarda,çiçekler, şekillerinin çağrışımlarıyla başka benzer şekilleri, biçimleri davet ederve böylece çiçeği, bu şekillerin bir arada bulunduğu bir yüzeye dönüştürürler.Benzer şekillerin birlikte ancak ayrı ayrı dökülmesi, değişmesi, saçılması,yayılması ya da devinimiyle içeriden dışarıya doğru yönelen bu hareket,sadece bir çiçek imgesini değil aynı zamanda bir ruh halinin tümdeğişkenliklerini de yüklendiğinden gözü bir "zihinsel retina"ya çevirir.

In this article, Ahmet Haşim's "Karanfil", Ahmet Hamdi Tanpınar's "Bir Gül Bu Karanlıklarda", Tevfik Fikret's "Krizantem" poems and Mustafa Reşid's passages from "Bir Çiçeğin Lisanından" have all been grounded on, due to their inclusion of curves, locality, shape, and size angles in imagining flowers. In imagining the flower, the poet’s meticulous instructions take the foreground. As the patient follows the doctor's instructions under hypnosis, the readers follow the poet's unspoken instructions. From the directions given from outside, the flower creates a temporality that alludes to the presence and a recollection of the past. Since this temporality carries a certain chronological time frame, the imagery is perceived as a concrete object observed by the viewer, like a photograph or a painting. Initially, the painting does not evoke emotion, it simply brings forth an act of recollection. In cases where the poet's gaze inclines from inside to out; flowers, with their reminiscent semblance, connotate other similar shapes and forms to mind, thus turning the flower into a medium where these shapes coexist. This motion, moving from inside to out by shifting, scattering, spreading or pouring in tandem yet respectively not only creates the imagery of flora it also transforms the reader’s eye into a "mental retina," as it also loads all the changes of a psychological state.