Özet
Bu tezde, Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Bab-ı Asafi Divan-ı Hümayun Sicilleri Şehbenderlik Defterleri, 2 Numaralı Şehbenderlik Defteri'nin transkripsiyonu, özetlendirilmesi ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Osmanlı diplomasi tarihinin önemli kaynaklarından olan Şehbenderlik Defterleri, Hariciye Nezareti bünyesinde, Osmanlı Devleti'nin dış ülkelere gönderdiği şehbenderler, şehbender vekilleri, başşehbenderler, başşehbender vekilleri, fahri başşehbenderler, fahri şehbenderler ve tüccar vekillerinin atamalarının kayıtlarını içerir. Şehbenderlik Defterleri 3 adettir ve 1802 (H. 1217) ile 1911 (H. 1339) yılları arasının kayıtlarını içermektedir. 2 Numaralı Şehbenderlik Defteri, 1890 ve 1899 yılları arasında Osmanlı Devleti'nin hangi ülkeler ile diplomatik ve ticari ilişkiler içerisinde olduğu,defter dahilindeki ülkelerin hangi şehirlerinde faaliyet gösterildiği, hangi yeni şehbenderliklerin açıldığı ve memurların kimler olduğu gibi önemli bilgileri ortaya koymaktadır. Mevcut Şehbenderlik Defterleri'nde yer alan bilgiler, Osmanlı Devleti'nin diplomatik ve ticarî ilişkilerinin daha detaylı bir şekilde incelenmesine olanak vermesi açısından önem arz etmektedir.