Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Açık Bilim, Sanat Arşivi
Açık Bilim, Sanat Arşivi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve yayınların etkisini artırmak için telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.MSGSÜ'de Ara
Doğu Türkçesiyle yazılmış Râhatü'l kulûb (44b-88b) (Filolojik inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
Özet
Yüksek lisans tezi olarak hazırladığımız bu eser Uppsala Üniversitesi Kütüphanesi Doğu Türkçesi Yazmalar Kataloğunda 478 numarada kayıtlıdır. Eserin dünyanın çeşitli kütüphanelerinde aynı adla yirmiden fazla Arap harfli yazması bulunmaktadır. 1895/96 yılında Doğu Türklük sahasında istinsah edilen bu eser, 15. yüzyıldan 20. yüzyılın yarısına kadar varlığını sürdüren klasik Doğu Türkçesiyle yazılmıştır. Metnimiz, Klasik dönem dil özelliklerinin yanında bazı kelime tercihleri ve dil özellikleriyle Yeni Uygur Türkçesi ve Özbek Türkçesinin izlerini göstermektedir. Temel bilgilerle İslam dininin gereklerini anlatan eser, bir tür ilmihal özelliği göstermektedir. Râhatü'l-Kulûb cennet ve cehennemin anlatılması; namaz, oruç, hac ibadetlerinin erdemleri; zina, yalan, gıybet ve kibirliliğin yasaklanması konularıyla Harezm Türkçesiyle yazılmış Nehcü'l-Ferâdis'le benzerlik göstermektedir. Eserin 44b-88b varaklarını kapsayan çalışmamız Giriş, Filolojik İnceleme, Çeviri Yazılı Metin, Dizin ve Tıpkıbasım bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Râhatü'l-Kulûb'un Batı ve Doğu Türklük sahasındaki Arap harfli yazmaları hakkında bilgi verilmiş, yazmanın tavsifi yapılmıştır. Ardından Doğu Türkçesi ve eserin dahil olduğu Klasik Sonrası Doğu Türkçesi hakkında bilgiler verilerek eseri Yeni Uygurcaya yaklaştıran yerel özellikler üzerinde durulmuştur. Filolojik İnceleme bölümünde, Klasik Doğu Türkçesinden farklılık gösteren yazım, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı üzerinde durulmuştur. Metin bölümünde Arap harfli metin çeviri yazı alfabesiyle aktarılmıştır. Dizin bölümünde kelimelerin anlamları semantik ilişki kurularak verilmiş ve kaynak diller gösterilmiştir. Tıpkıbasım bölümünde ise eserin tıpkıbasımına yer verilmiştir. Klasik Sonrası Doğu Türkçesi özellikleri gösteren Râhatü'l- Kulûb'un Uppsala yazması gibi geçiş dönemi özellikleri taşıyan eserler üzerinde akademik çalışmaların yapılması tarihî Doğu Türk yazı dilinden çağdaş Türk yazı dillerine giden dilsel süreci aydınlatacaktır.
Koleksiyonlar
- Sosyal Bilimler Enstitüsü [1799]
