Ayın İzi 37 / 2004

Abstract

Atatürk'ün en önemli özelliklerinden biri kanımca, bu topraklara özgü sanatın gelişmesini sağlayan ortamı hazırlamasında yatar. Bu, onun sanatı bireysel boyuttan kurumsal boyuta taşıması, toplumun eğitilmesinde bundan faydalanılması şeklinde gerçekleşmiştir. Bunu sanatı uygulayacak kişilerin yetiştirilmesi, sanatı öğretecek kurumların tesisi ve sanatın icra edilmesi için gerekli ortamın hazırlanmasını sağlayarak başarıya ulaşılacağını öngörmüş, bu konuda kararlı adımlar atmıştır. Bu düşünce ve amaçla "Sanayi-i Nefise-i Mektebi" olarak kurulmuş yapıyı bir eğitim kurumu niteliğinden "Devlet Güzel Sanatlar Akademisi" seviyesine getirmiştir ki; bu da Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki birinci büyük aşamanın devamı olan, Cumhuriyet Dönemi'ndeki ikinci büyük aşamadır. Bunun dışında, sanat eğitiminin ilk ve orta öğretime ders olarak konulması ve toplumsal boyuta yaygınlaştırılması da gerçekleştirilmiştir. Kurumumuz, zamanla sanat eğitiminde önemli bir gelişme kaydetmiş ve "Avrupa Güzel Sanatlar Akademileri Birliği" içinde yerini almıştır. Akademi'nin uluslararası boyuta taşınması amacıyla, Erken Cumhuriyet Dönemi'nde Avrupa'nın tanınmış sanatçıları ülkeye davet edilmiştir. Özellikle resim, heykel ve mimarlık bölümü hocalarımızın yetişmesinde bu sanatçıların büyük katkısı olmuştur. Aynı zamanda, kurumlaşma aşamasında duyulan eğitimci ihtiyacını karşılamak için, devlet tarafından yurt dışına gençler gönderilmiştir. Bu gençler arasında sanatçılar önemli bir yer tutmaktadır. Kurumlaşmanın bir faydalı sonucu da sanat dalları alanının geliştirilmesi olmuştur. Bu, müzik alanında Konservatuar'ın kurulması gibi birçok alanda da devam etmiştir. Aynı anlayış çerçevesinde mimarlık da sanat alanı içinde yerini almış ve önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Bunun en önemli örneklerinden bir de Erken Cumhuriyet Döneminde devletin, projelerini yaptırmak amacıyla Akademi'de büro açmasıdır. Eğitimde görevli yabancı hocalar bu bürolarda görev almış, elde edilen projeler, öğrencilerin birebir çalışmaya katılması ile hem eğitim içinde yerini almış, hem de öğrencilerin meslek pratiği edinmesini sağlamıştır. Ülke çapında yapıldıkları kentlerde ve kasabalarda ileri seviyede mimari örnekler olarak halkın bu konudaki gelişmesine yardımcı olan bu yapıların günümüzde de halen değerlerinden hiçbirşey kaybetmeden kullanılması ve mimarlık literatürünün başlıca örneklerinden olmaları, Atatürk'ün verdiği kararların ne kadar yerinde ve ilerici olduğunun göstergesidir. Prof. Muammer Onat