Görünmeyenin İzleri: Palimpsest ve Pentimento

Abstract

İnsan varoluşundan beri duygu, düşünce ve deneyimlerini kaydetmek ve aktarmak için en çok yazı ve resim yolunu seçmiştir. İnsanoğlunun yazı veya resim aracılığı ile kayda aldığı veriler, kullanılan tekniğin olanakları dahilinde varlığını sürdürerek yeni nesillere ulaşmıştır. Yazı alanında tekrar kullanılabilmesi için silinen, dönüştürülen parşömenlerin palimpsestleştirilmesi ile farklı bir varlık durumu ve süreci ortaya çıkmıştır. Farklı zamanlara ait metinler girift ve çok katmanlı melez bir yapıya dönüşürken tek süreçte birleşmiştir. Palimpsest ile eşanlamlı olarak kullanılan pentimentoda da yapısal benzerlikler ve süreçler görülür. Bu sürecin izleri, yapısal nitelikler ve katmanlar arası birlikteliğin oluşumu bu araştırmanın temelini oluşturmaktadır. Bu çalışmada resim, mimarlık, edebiyat, sinema gibi farklı disiplinler üzerinden palimpsest ve pentimento kavramlarının yapısal benzerlikleri, metaforik anlamları ve ele alınış biçimleri incelenmiştir. Bu bağlamda katmanlaşma, saydamlaşma, bellek, silme, iz gibi olgular üzerinde durulmuştur. Seçilen sanat eserleri üzerinden palimpsest ve pentimentonun yeri ve kullanımı ele alınmıştır. Yapılan araştırmalardan ve eser incelemelerinden elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir.

Since the dawn of human existence, humans have mostly chosen writing and painting to record and convey their feelings, thoughts and experiences. The data recorded by human beings through writing or painting have survived reached new generations within the possibilities of the technique used. A different state of existence and process emerged with the palimpsestification of parchments that were erased and transformed in order to be reused in the field of writing. Texts from different times have merged into a single process while transforming into an intricate and multi-layered hybrid structure. Structural similarities and processes are also seen in pentimento, which is used synonymously with palimpsest. The traces of this process, the structural qualities and the formation of unity between layers form the basis of this research. In this study, the structural similarities, metaphorical meanings and ways of handling the concepts of palimpsest and pentimento were examined through different disciplines such as painting, architecture, literature and cinema. In this context, phenomena such as layering, transparency, memory, erasure and trace were emphasized. The place and use of palimpsest and pentimento were discussed through selected works of art. The results obtained from the research and work reviews were evaluated.