Türkiye’de İklim Değişikliğine Uyum Bağlamında Suya Duyarlı Kentsel Planlama ve Tasarım Yaklaşımlarının Önemi

Abstract

20. yüzyılın ortalarından itibaren sanayileşme devrimi sonrası yaşanan hava, su ve toprak kirliliği vb. çeşitli çevre sorunlarının önlenmesi, etkilerinin azaltılması ve sürdürülebilir gelişmenin sağlanmasına yönelik çalışmalar, 1970li yıllardan günümüze dek iklim değişikliği ile içeriği daha da genişleyen bir şekilde uluslararası platformda çözüm aranan konulardandır. Ülkemizde su kaynakları iklim değişikliği, artan nüfus sayısı, hızlı kentleşme sebepleri başta olmak üzere hızla tükenmektedir. Uluslararası göstergelere göre Türkiye su stresi altındaki ülkeler arasındadır. Bu çalışmanın amacı ülkemizde iklim değişikliği bağlamında özellikle su kaynaklarının korunarak geliştirilmesi, sürdürülebilir kullanımı, verimliliğin arttırılması ve bunlara ek olarak kuraklık, sel ve taşkın benzeri doğal afet risklerinin azaltılmasına yönelik “suya duyarlı kentsel planlama ve tasarım” çalışmalarının geliştirilmesinin gerekliliğini ortaya koymaktır. Çalışmada iklim değişikliği bağlamında su kaynaklarının üzerinde artan baskılar sebebiyle uluslararası tartışmalar ışığında, yenilikçi yaklaşımlarla ele alınmasının önemi ve literatürde suya duyarlı kentsel planlama ve tasarım yaklaşımlarının gelişen içeriği üzerinde durulmuştur. Türkiye’de suya duyarlı şehirler oluşturulması koşulları mevcut yasal ve yönetsel yapı içerisinde irdelenmektedir. Ülkemizde yapılan değerlendirmeler ışığında su kaynaklarının artan baskılar sebebiyle yok olmaya başlaması sebebiyle sürdürülebilir, verimli ve akılcı kullanımı zorunludur. Başta kentlerde olmak üzere suya duyarlı mekânsal planlama ve tasarım yaklaşımlarının uygulanmaya başlanması acilen gerekmektedir. Bu bağlamda yasal ve yönetsel yapının AB’ye uyum süreci içinde gelişmesi ve fırsat sunması sebebiyle uygulamaların kamu eliyle özendirilerek teşvik edilmesi, kurumlar arası ve toplum iş birliği içinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Air, water and soil pollution, etc., that occurred after the industrialization revolution from the middle of the 20th century. Studies aimed at preventing various environmental problems, reducing their effects and ensuring sustainable development are among the issues that have been sought for solutions on the international platform, the content of which has expanded further with climate change since the 1970s. Water resources in our country are rapidly depleting due to climate change, increasing population and rapid urbanization. According to international indicators, Türkiye is among the countries under water stress. The aim of this study is to reveal the necessity of developing "water-sensitive urban planning and design" studies in order to protect and develop water resources, especially in the context of climate change, and also to use them sustainably, increase their efficiency, and protect them from natural disaster risks such as floods. In this study, the importance of addressing water resources with innovative approaches in the light of international discussions due to the increasing pressures on water resources in the context of climate change and the developing content of water-sensitive planning and design approaches in the literature are emphasized. The subject is examined within the current legal and administrative structure of the conditions for creating water-sensitive cities in Turkey. In light of the evaluations made in our country, sustainable, efficient and rational use of water resources is mandatory as they begin to disappear due to increasing pressures. It is urgent to switch to water-sensitive planning and design approaches, especially in our cities. In this context, since the legal and administrative structure develops within the EU adaptation process and offers opportunities, the practices should be encouraged promoted by the public and should be carried out in cooperation between institutions and society.