İç mimarlık perspektif eğitiminde görme biçimine yönelik deneyim odaklı informel bir model önerisi: Mimari fotoğraf

Abstract

Bu çalışma, iç mimarlık eğitiminde perspektif ve mimari fotoğrafın görsel algı üzerindeki etkilerini incelemektedir. İç mimarlık eğitimi, öğrencilere mekânın çok katmanlı ve kapsamlı boyutlarını estetik, işlevsel ve diğer özellikleriyle kavrama yeteneği kazandırmayı amaçlamaktadır. Çalışmada deneyim odaklı öğrenme yöntemleri, bu eğitim sürecini daha da güçlendiren bir yaklaşım olarak ortaya çıkmaktadır. Çalışmanın amacı, iç mimarlık eğitiminde perspektifin görsel algı üzerindeki etkilerini ve bu bağlamda mimari fotoğrafın oynadığı rolü incelemektir. Perspektif, bir mekânın nasıl algılandığını belirleyen önemli bir unsurdur. Ancak bu çalışmada, perspektifin yalnızca bir görsel temsil olmaktan öteye geçtiği ve gözlemcinin mekânsal algısını ve nesnelere yönelik algısal yaklaşımını da şekillendirdiği gösterilmiştir. Bu çerçevede, mimari fotoğrafın perspektif aracılığıyla mekân algısının nasıl değiştirilebileceğini anlamaya yönelik deneyim odaklı informel bir eğitim modeli oluşturulmuştur. Görsel deneyim süreci, dikkat mekanizmaları ve görsel algı süreçlerine odaklanarak incelenmiştir. Dünya, bir seferde algılayabileceğimizden çok daha fazla bilgi içermekte ve bu bilgiyi seçici bir şekilde işlemek için dikkat mekanizmaları devreye girmektedir. Dikkat, aşağıdan-yukarıya ve yukarıdan-aşağıya süreçler olarak iki temel mekanizma ile yönlendirilmektedir. Aşağıdan-yukarıya süreçler, görsel olarak belirgin nesnelere dikkati çekerken, yukarıdan-aşağıya süreçler ise bu dikkati yönlendirme veya bastırma işlevini üstlenmektedir. Bu süreçler, görsel algının nasıl şekillendiği ve nesnelerin boyutları, pozisyonları ve ilişkilerinin nasıl algılandığı konusunda belirleyici rol oynamaktadır. Çalışmada, bir öğrencinin kendi algıladığı mekânı nasıl temsil edebileceği ve bu temsilde etkin bileşenleri nasıl belirleyip ifade edebileceğini incelemek amacıyla, mimari fotoğraf, iç mimarlık eğitiminde kullanılabilecek önemli bir araç olarak ele alınmıştır. Mekânsal davranışların incelenmesinde kullanılan göz izleme yöntemi ile öğrencilerin dikkat süreçleri ve görsel algıları analiz edilmiştir. Tobii Pro X2-60 Ekran tabanlı göz izleyici ile yapılan deneyler, aşağıdan-yukarıya ve yukarıdan-aşağıya süreçlerin görsel dikkati nasıl yönlendirdiğini ve fotoğraf çekme deneyiminin bu süreçlerde önemli bir rol oynadığını ortaya koymuştur. Bu bulgular doğrultusunda, mimari fotoğrafın iç mimarlık eğitimi içerisinde bir araştırma ve eğitim aracı olarak nasıl entegre edilebileceği üzerine deneyim odaklı informel bir eğitim modeli önerilmiştir. Bu model, mimari fotoğraf atölyesi formatında tasarlanmış, uygulanmış ve geliştirilmiştir. Atölye çalışmaları, öğrencilerin görsel algılarını ve mekânsal kavrayışlarını derinleştirmeye yönelik pratik ve teorik etkinlikleri içermektedir. Sonuç olarak, bu çalışma, mimari fotoğrafın iç mimarlık eğitimine entegrasyonunun, öğrencilerin görsel algılamalarını derinleştiren ve zenginleştiren önemli bir araç olarak kullanılabileceğini göstermektedir.