Süleymaniye Kütüphanesi Sultan Admed I koleksiyonundaki kitabeli ciltler

Abstract

Çok eski tarihlere dayanan cilt sanatı nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar gelmiştir. Binlerce yıllık geçmişi ile fevkalade eserler ortaya konulmuştur. Cilt sanatı Türklerin İslamiyet'e girmesinden sonra büyük bir gelişme göstermiştir. Bu gelişmenin sebeplerinden biri, yazı ve kitabın Müslüman Türklerce mukaddes sayılmasıdır. Yazı ve kitaba gösterilen bu özel ilgi, onun tezyinine ve ciltlenmesine de ayrı bir önem verilmesini sağlamıştır. Yüksek lisans tezi olarak yürüttüğüm bu çalışmada, Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulunan koleksiyonlarda ön araştırma yapılıp Sultan Ahmed I koleksiyonunun kitabeli ciltler açısından zengin olduğu tespit edilmiştir. Yeşil kumaşla kaplanan eserler dâhil koleksiyonun tamamını oluşturan yüz sekiz eser incelenmiştir. İncelenen bu eserler içerisinde on dokuz adet kitabeli cilt kapağına rastlanmıştır. Katalog çalışması kısmında eserler hakkında tarih, hattatı yazı çeşidi ebadı gibi bilgiler, yazı bulunan kap içi, kap dışı ve sertab fotoğrafları, kitap içerisinden detay fotoğrafları ve bu fotoğrafların şemaları yer almaktadır. Bu çalışmanın nihayetinde koleksiyonda incelenen kitabeli ciltler göz önünde bulundurularak iki adet cilt tasarımı yapıldı. Tasarımlar vektörel çizim haline getirildikten sonra kalıplar ve gerekli malzemeler hazırlanarak cilt kapakları yapılmıştır.