19. yüzyıldan itibaren kitleleri politika ve tüketim ilişkisi bağlamında yönlendiren afişlerin incelenmesi

Abstract

Bu tez, kronolojik bir anlatı içerisinde küresel afiş kültürünün, kitleler ile kurduğu etkileşime odaklanmaktadır. Anlatı içerisinde, gündelik yaşamı yönlendiren afişler incelenirken, imgeler ile şekillenen toplum, kültür, iktidar arasındaki ilişkiler ortaya konmaktadır. Bu bağlamda, anlatımı akıcı kılmak adına imge, toplum, kültür, iktidar, propaganda, kitle ve kitle iletişimi gibi odak noktalara değinen kavramlar üzerine açıklamalara yer verilmiştir. Afişlerde kullanılan imgeler, kültürden ve sanattan etkilenerek, ortaya çıktıkları dönemlerde yaşamı şekillendirmiştir. Dünya Savaşlarını takiben yeni ideolojiler, küresel ekonomik buhranlar ve devrimler toplumun yapısını dönüştürerek bireylerin dünyayı algılama biçimlerinin değiştirmiş, iletişiminde kullanılacak yeni yöntemleri de beraberinde getirmiştir. Bu ideolojiler ve devrimler etrafında gelişen yeni ifade biçimlerini dönemlerin afişlerinde gözlemlemek mümkündür. Propagandanın kitlelere ulaşmasında teknolojinin araçları da etkili olmuştur. Endüstri devriminden itibaren enformasyonun küreselleşmesi giderek hızlanmıştır. Bu yıllarda afişler, kolay üretilip hızla dağıtılabilmeleriyle kitle iletişiminin etkin aracı olarak kullanılmıştır. Ticari dünyanın afiş kültürü, Birinci Dünya Savaşı ile yeni kullanım alanlarına dahil olmuştur. Gelişen teknoloji ve değişen toplumsal yapının etkisiyle İkinci Dünya Savaşı ve sonrası dönemde kitleleri yönlendiren imgeler ve araçları yeniden tanımlanmıştır. İletişimin gelişen araçları bilgiye ulaşımı özgürleştirmiştir. Özgürleşen bilgi ile artan toplumsal sorumluluk bilincini, kültür-sanat dünyasında yeni mecraların keşfi izlemiştir. Sanatın toplumsal ve politik bağlamdaki rolü yeniden tanımlanmıştır. Bilginin özgürleştirici etkisi dönemin karşı-kültür hareketleri ile birleşmiş, iletişim araçlarının kullanımı iktidarlardan daha küçük sosyal gruplara kadar yaygınlaşmıştır. 68 Paris Ayaklanması ve Vietnam Savaşı protestoları gibi olaylarda, ana akım medya ve siyasi iktidarlara güvenin azaldığı yıllarda afişler; (sözü edilen üretim ve dağıtılma özellikleri ile) toplumsal hareketlere destek veren, kentsel ve sosyal ölçekte iletişim araçları olarak öne çıkmıştır.