Franz Schubert'in Trockne Blumen Lied'inin, Flüt ve Piyano için Çeşitlemeler'ine (D 802) etkilerinin incelenmesi ve Eserin icrasına dönük çalışma önerileri

Abstract

ÖZET Hastalığı nedeniyle bunalımlı bir döneme rastlayan 1824 yılında Franz Schubert, Wilhelm Müller'in bir aşk hikayesini konu alan ve besteciyi lirisizmiyle etkileyen şiirleri üzerine Die Schöne Müllerin (Güzel Değirmenci Kız) başlıklı şarkı döngüsünü besteler. Eseri tamamlamasından birkaç ay sonra döngünün 18. Lied'i Trockne Blumen'in (Solmuş Çiçekler) temasını, tıpkı daha önce Forellenquintett (Alabalık Beşlisi), Rosamunde ve Der Tod und Das Mädchen (Ölüm ve Genç Kız) eserlerinde yaptığı gibi flüt ve piyano için virtüözite gerektiren bir dizi çeşitleme setinde kullanır. Variationen für Flöte und Klavier über "Trockne Blumen" aus "Die Schöne Müllerin" (D 802) ("Die Schöne Müllerin"den "Trockne Blumen" Üzerine Flüt ve Piyano için Çeşitlemeler (D 802) başlıklı bu eser, flüt kadar piyano partisinin de önemiyle Schubert'in oda müziği türündeki ustalığını bir kez daha gözler önüne serer. Hikayesini kelimeler olmadan çağrıştırmanın getirdiği müzikal ifade güçlüğüyle beraber "Giriş", "Tema" ve peşi sıra farklı karakterlerle gelen yedi çeşitlemeden oluşan kompozisyonu ve virtüözite gerektiren partileri, Schubert'in çeşitlemelerini teknik ve yorum açısından üst seviyelere taşır. Günümüzde eser, Romantik Dönemin "stil temsilcisi" kabul edilen etkili örneklerden biri olarak görülür. Bu eser metni çalışmasının merkezinde Schubert'in Die Schöne Müllerin'den Trockne Blumen Lied'i ve bestecinin bu Lied'in teması üzerine flüt ve piyano için bestelediği diğer eseri Variationen für Flöte und Klavier über "Trockne Blumen" aus "Die Schöne Müllerin" (D 802) vardır. Çalışmada flüt ve piyano için çeşitlemelerin yapısal özellikleri mercek altına alınmadan önce eser hakkındaki araştırma alanı genişletilerek, bestecinin müziğine yüklediği anlam ve Lied ile çeşitlemeler arasındaki ilişkiyi anlamak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda belirlenen konu başlıkları altında Romantik Dönem ve müziğe etkileri, XIX. yüzyılda flüt müziği ve flütçü olmayan bestecilerin repertuvara katkıları ile Lied ve çeşitleme biçimine değinilerek çalışma, odak esere doğru ilerletilmiştir. Schubert'in yaşamı, eserleri bağlamında ele alınarak sosyal hayatı ve çevresinin üretimindeki etkisi, kişilik yapısı ve ruhsal durumu, kendisinin, araştırmacıların ve yakın çevresinin ifadelerine dayanılarak aktarılmıştır. "Die Schöne Müllerin"den Trockne Blumen Üzerine Flüt ve Piyano için Çeşitlemeler'den hemen önce bestelediği şarkı döngüsü ve bu şarkı döngüsünden flüt çeşitlemelerine tema olarak seçtiği Trockne Blumen Lied'i, Schubert'in müziği, Lied ve diğer türlerin gelişimine katkıları, müziğinin edebiyatla ilişkisi ve şiirin Türkçe anlamı yanında bestecinin bu temayı flüt için bir çeşitleme setinde kullanma nedeni irdelenmiştir. Eser metni çalışmasının son bölümünde, tek temayı paylaşan ve kısa zaman aralığında biri ses, diğeri çalgı için bestelenen eserlerin analizleriyle Lied'in çeşitlemelere etkisi araştırılmış, sözler olmadan hikayeyi çağrıştırmakla sorumlu olan flüt yorumcularına, Lied yorumlarından yola çıkan ortak alanlar işaret edilerek müzikal bütünlüğü oluşturmaya yardımcı olacak tavsiyeler ve anlamlı yorumları oluşturmada iyi bir tekniğin önemine dikkat çekmek için, esere atıfta bulunan özgün alıştırmalara yer verilmiştir.