Türk halklarının tarihine katkılarıyla tanınan Lev Nikolayeviç Gumilev'in hayatı (1912-1992) ve tarihçiliği

Abstract

Ünlü Rus tarihçi Lev Nikolayeviç Gumilev'in akademik yaşantısı, Sovyetler Birliği döneminin sıkı siyasi kontrolü altında bile durmamıştır. Gulaglarda sürgün edilmesi ve çeşitli zorluklarla karşılaşması, onun bilimsel üretkenliğine zarar vermemiştir. Aksine, bu zorlu süreçler, onun karakterini şekillendirmiş ve daha da kararlı bir bilim insanı haline gelmesine katkıda bulunmuştur. Gumilev, etnogenez-passionerlik gibi kendi teorilerini geliştirmiş ve bu teorileri Avrasya halklarının tarihini anlamada önemli araçlar olarak kullanmıştır. Gumilev'in eserleri, sadece Türk tarihi üzerinde değil, aynı zamanda Avrasya'nın ve dünyanın genel tarihine ve kültürel gelişimine de derin bir anlayış sunar. Onun çalışmaları, sadece akademik değeriyle değil, aynı zamanda politik ve toplumsal etkileriyle de dikkat çeker. Eserlerinin temelinde Avrasyacılık düşüncesi teorileriyle birlikte bir etkendir ve bu düşünce, günümüzde hâlâ birçok araştırmacı ve politikacı tarafından dikkate alınan bir konu olmuştur. Gumilev'in yaşamı ve eserleri, Türk dünyasının yanı sıra Avrasya'nın genel tarihine ve kültürel dokusuna dair derinlemesine bir anlayışın sembolü olarak önemini korumaktadır. 1 Ekim 1912-15 Haziran 1992 tarihlerinde yaşayan ve Rusya İmparatorluğu'nda St.Peterburg şehri doğumlu ünlü Rus tarihçi ve coğrafyacı Gumilev daha birçok bilimde bilgi sahibi bir kişiliktir. Avrasyacılık akımını önce 1960'larda G.V. Vernadski ve coğrafyacı P.N. Savitski ile tanımıştır. Sürgünler ve hayat tecrübeleri ona etnogenez ve passionerlik kuramlarını ileri sürmesi için bir ortam hazırlamıştır. Özellikle eski Türk tarihi hakkında yazdığı eserlerle Türkiye ve tüm Türk dünyası açısından Gumilev'in yeri tartışılmazdır. Sovyetler Birliği zamanında gulaglara sürgün edilmesi ve mahkum hayatı yaşamasına rağmen bu zorluklar birçok bilimde çalışmalar yapmasına engel olmamıştır. Bu çalışmada Gumilev'in yaşamı, ilmi faaliyetleri, fikri hayatından ve eserlerinden bahsedilecektir. Avrasyacılık ideolojisi, etnogenez ve passionerlik kuramlarının açıklamaları yapılacaktır. Yazarın çalışmaları, Türk tarihi açısından değerlendirilecek ve bunun Avrasya'da ne gibi neticeleri olduğu hakkında çıkarımlar yapılacaktır. Gumilev'e karşı öne sürülen eleştiriler de değerlendirilecektir.