Kimin İçin Kent?: Lisansüstü Çalışmalarda Türkiye’de Kentsel Toplumsal Hareketler

Abstract

Bu araştırmada bilimsel çalışmalarda Türkiye’deki kentsel toplumsal hareketlerin hangi odaklar üzerinden ve nasıl incelendiğini tespit etmek amacıyla Türkiye’de üretilen lisansüstü çalışmalar içerik ve söylem analizi yöntemiyle ele alınmıştır. Ulaşılan 34 çalışmanın genel özellikleri tespit edildikten sonra erişime açık olan 29 çalışma metodolojik yaklaşımları ve odak konuları üzerinden derinlemesine incelenmiştir. Böylece kentsel toplumsal hareketlerin hangi özellikleriyle ele alındığı, hangi sorunlara çözüm aramak için gerçekleştiği, konuyla ilgili bilimsel üretimin odağının hangi alanlarda olduğu tespit edilmiştir. Çalışmaların %74’ünün Ankara’daki ve İstanbul’daki üniversitelerde üretildiği; sosyoloji, şehir ve bölge planlama ve siyaset bilimi ve kamu yönetimi bölümlerinde yoğunlaştığı; %79’unun İstanbul’daki kentsel toplumsal hareketleri ele aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmaların metodolojik yaklaşımları incelendiğinde %86 oranla en çok nitel araştırma yöntemlerine başvurulduğu görülmektedir. Kentsel mücadeleyi konu edinen araştırmaların ele alınmasıyla birlikte aktivist-araştırmacı kimliği metodolojik yaklaşımlar değerlendirmesine katkı sunmuştur. Buna ek olarak mekanın (yeniden) üretiminde hangi problemlerle karşılaşıldığı ve bu problemlerin hangi zaman diliminde ön plana çıktığı tespit edilmiştir. Çalışmaların odaklandıkları konular bağlamında 2003-2011 ve 2013- 2019 olarak iki döneme ayrıldığı görülmektedir. Bu ayrımda kent hakkı kavramının ve Gezi Direnişinin belirleyici olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Son bir tartışma olarak gündelik hayatın incelenen çalışmalarda nasıl bir yer tuttuğu değerlendirilmiştir.

This study aims to discover the methodologies and the focuses of scientific researches which are about urban social movements in Turkey. Within this purpose the graduate theses that were completed in the universities in Turkey were examined with content and discourse analysis. Because of the access block 29 of 34 theses were deeply analyzed. The studies were accumulated on sociology, city and regional planning and political science and public administration departments. %74 of the studies were produced in the universities of Ankara and Istanbul. 86% of them applied qualitative research methods; and %79 of them examined movements in Istanbul. Activist-researcher identity contributed the evaluation of methodological approaches. Furthermore, it has been determined which crises were encountered in the (re) production of the space and in which time period. This paper illustrates that the studies are divided into two periods as 2003-2011 and 2013-2019 in the context of the subjects they focus on. It has been concluded that the concept of "the right to the city" and the Gezi Resistance are determinative in this distinction. As a final discussion, it was evaluated how daily life were discussed in the context of urban social movements in the theses examined.