Yapı bilgisi modelleme’nin erken evre mimari tasarım sürecindeki yeri : vaka çalışmaları

Abstract

Tasarım, literatürde çözümler bulma aktivitesi olarak ifade edilmektedir. Bu çözümleri elde ederken tasarım çeşitli süreçlerden geçer. Bu süreçlerin ilki ve belki de en önemlisi erken evre tasarım sürecidir. Mimarlar bu süreçte tasarımlarını oluştururken bazı araçlara ihtiyaç duymaktadırlar. Geleneksel yöntemlerden günümüzde sayısal yöntemlere birçok farklı araç bulunmaktadır. Bu araçlar tasarım sürecine etki etmektedirler. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan sayısal yöntemler mimarların tasarım elde etme yöntemlerini de çeşitlendirmişlerdir. Bilgisayar destekli tasarım araçlarıyla başlayan bu durum günümüzde yapı bilgi modelleme ile farklı bir ortama taşınmıştır. Bilgisayar destekli tasarım yazılımlarından geliştirilerek üretilen yapı bilgi modelleme yazılımları yenilikçi özellikleriyle inşaat endüstrisinde önemli bir yer edinmiştir. Her ne kadar inşaat sektöründe bilinirliğini fazlaca arttırsa da yapı bilgi modelleme'nin erken evre mimari tasarım süreçlerindeki konumu hala tartışılmaktadır. Yeni bir çalışma ortamı olan erken evre mimari tasarım süreci ve yapı bilgi modelleme arası ilişkiler bu yüzden önemlidir. Yapı bilgi modelleme, kütle modellemesi, enerji analizleriyle sürdürülebilir tasarımlar yapma, üretken tasarımla kısa sürede birçok tasarım elde edebilme, parametrik tasarım yaparak kodlamalarla tasarım oluşturma gibi özellikleriyle erken evre mimari tasarım sürecine katkı sağlamaktadır. Ayrıca sanal şantiye yaratılarak hata kontrol özelliği ile inşaat başlamadan önce tüm problemler tespit edilebilmektedir. Bu şekilde daha yapı inşa edilmeden önce maliyet artışının önüne geçilebilmektedir. Yapı bilgi modelleme bu özelliklerin dışında maliyet tahmini ile maliyet arttırıcı unsurları gözden geçirme, kolay metraj alarak erken tasarım sürecinde ihtiyaç duyulan alanları kolaylıkla hesaplama gibi birçok önemli olanak sunmaktadır. Bu özellikleriyle yeni bir ortam sunan yapı bilgi modellemenin erken evre mimari tasarım sürecindeki yerini anlamak için dört Türk firma ve bir uluslararası firma ile vaka çalışmaları yapılmıştır. Bu uluslararası firmanın dünyanın birçok noktasında ofisleri bulunması karşılaştırmalı değerlendirme açısından önemlidir. Vaka çalışmaları için veri elde etme yöntemi olarak yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Bu mülakatları değerlendirmek içinse içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. İçerik analizi yöntemi nitel veri analizinde sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Nvivo yazılımı kullanılarak içerik analizi yapılmış ve bu analize dair grafikler elde edilmiştir. Bu grafiklerle veri değerlendirmelerine bir kaynak oluşturulmuştur. Tüm bu değerlendirmeler ışığında sonuç bölümünde yorumlar yapılmıştır. Bu yorumlarda firmaların erken evre mimari tasarım sürecinde yöntemleri, farklılıkları, ortaklıkları ve bunun yapı bilgi modelleme ortamı için önemine değinilmiştir.