Bir Kültürel Miras Alanı Olarak Karaköy-Tophane Bölgesi’nin Sahip Olduğu Değerlerin İrdelenmesi

Abstract

Karaköy-Tophane Bölgesi, kentsel kültür varlıklarıve sahip olduğu çeşitli değerlerle çokkatmanlıbir dokuya sahip önemli bir mirasalanıdır. Bu alan aynı zamanda Erken BizansDönemi’nden bu yana, İstanbul’un ekonomikmerkezi olmuş önemli bir liman semtidir.Bu liman semti tarih boyunca, farklı din, kültürve folklörlerin bir arada bulunduğu; TarihiYarımada’nın geleneksel kent imgesindenfarklılık gösteren önemli bir ekonomik vestratejik bölge olmuştur. Fetih sonrasındageleneksel Osmanlı ögeleriyle zenginleşenbölgenin sahip olduğu mimari ve kültürelmiras, 19. yüzyıl başlarına kadar oldukça iyibiçimde korunarak ulaşmış; fakat bu yüzyılınikinci yarısından itibaren, büyük ölçeklişehircilik ve imar kararları bölgede özellikleCeneviz kent dokusu üzerinde büyük bir tahribatyaratmıştır. Ancak yine bu dönemdeyapılan ve Osmanlı Batılılaşma Dönemi’ninsimgeleri olarak kabul edilen önemli yapılarile bölgede yaşayan Levantenlerin Batılıüslupta inşa ettirdiği çok katlı kargir binalar;bölgenin günümüzde sahip olduğu değerlerinönemli bir kısmına kaynaklık eden kültürelmiras ögeleri olarak karşımıza çıkmaktadır.Öte yandan, bu bölgenin önemli bir kısmınıngünümüzde kültür ve turizm alanı olarakyeniden düzenlenmesi amaçlanmaktadır. Budurum, alanın geleceğini şekillendirecekbüyük ölçekli kararların verilmesini zorunlukılmaktadır. Bu nedenle, makale kapsamındakent belleğinde derin bir iz bırakmış bu tarihimerkezin sahip olduğu kültürel değerlerintespitinin yapılarak analizler yoluyla ortayakonulması amaçlanmıştır. Bu önemli mirasalanının ve bileşenlerinin sahip olduğu tümdeğerlerin bütünsel bir perspektifle ele alınması;kültürel öneminin anlaşılmasına yönelikirdelemelerde bulunulması bakımındanbölgenin geleceği için son derece önemlidir.

Karaköy-Tophane Region is a prominent multilayered area with its urban cultural assets and various values it encompasses. Additionally, it is an important port district and the economic center of Istanbul since the early Byzantine period. This port district, where different religions, cultures and folklore have been welcomed throughout history, has always been an important economic and strategic region that differs from the traditional image of the Historic Peninsula. After the Fall of Constantinople, this architectural and cultural heritage had enriched with traditional Ottoman fabric and been tolerably well preserved until the early 19th century. Yet after the second half of this century, large-scale urban planning and zoning decisions had caused great damage especially on the Genoese urban fabric. However, again in this period, prominent symbolic structures of Ottoman Westernization and the multi-storey masonry blocks had been built in Western style. As cultural heritage components, they form the basis for a significant part of the value that the region encompasses today. On the other hand, nowadays an important part of this region is planned to be reorganized and refunctioned as a culture and tourism area. This context necessitates adopting a course of action that shapes the future of the region. Therefore, the values of this historical district that have left a deep imprint in urban memory need to be assesed within the scope of this paper. Last but not least, considering all the values that the site encompasses within a holistic perspective, its cultural significance should also be examined and presented as a basis for the decisions regarding the future of the area.