Özet
Haptik, insanın dış dünya etkileşimini sağlayan dokunma duyusu ile, eklem hareket ve pozisyonlarının boşlukta algılanmasını sağlayan proprioseptif duyunun zihinsel aktiviteleri olarak ifade edilmektedir. Teknolojik yeniliklerin günlük hayata yansımaları sonucu karmaşıklaşan kullanım ilişkileri, ürün - insan etkileşimlerinin haptik yönünün incelenmesi gerekliliğini ortaya koymuştur. Bunun en önemli sebeplerinden biri de, yaşlanma ile beraber ortaya çıkan algısal kayıplardır. Özellikle otomotiv sektörü gibi dikkatin farklı odaklara paylaştırılmasının gerektiği ortamlarda, haptik etkileşimin hayati bir önem taşıdığı söylenebilir. Bu çalışmanın amacı da, yaşlanma ile ortaya çıkan algı kayıplarının haptik etkileşimdeki etkilerinin ortaya koymak ve buna bağlı gelişen davranışsal farklılıkları tespit etmektir. Bu amaca ulaşabilmek ve tasarımı destekleyici yaklaşımları belirleyebilmek için metodolojik bir yaklaşım benimsenmiştir. Çalışma bir tasarım araştırması niteliği taşıdığından, "Tasarım araştırma metodolojisi" üzerine kurgulanmıştır. Ancak haptik davranış farklılıklarını tespit edebilmek için tasarım araştırma metodolojisinin bir aşamasında "Ilımlı sistemler metodolojisi" kullanılmıştır. Haptik etkileşim karmaşık bir süreç olduğundan, "Dağıtık biliş teorisi" kullanılarak alt faktörlere dağıtılmıştır. Bu alt faktörler doğrultusunda; 10 genç ve 10 65 yaş üstü katılımcı ile gözlem, sözel protokol ve mülakat teknikleri kullanılarak bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma sonucunda genç va yaşlı katılımcıların farklı haptik davranışlar gerçekleştirdiği bulgulanmıştır. Elde edilen bulguların literatür ışığında tartışılması sonucu ortaya çıkan anahtar göstergeler ile, tasarımı destekleyici haptik etkileşim referans modeli geliştirilmiştir.