Kırsal planlama üzerine tartışmalar II : 1999-2009

Abstract

KIRSAL ALANDA ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR VE KURUMSAL DEĞİŞİM Maya ARIKANLI, Besime ŞEN

Bizim bu sunuştaki temel kaygımız, bizden sonra yapılacak sunuşlar öncesinde dünyada tarımsal alandaki dönüşümleri sizlere aktarabilmektir. Sürece, gelişmelere hakim olabilmek, kavrayabilmek için önce dünya üzerinde olup biten kurumsal dönüşümleri, bu dönüşümlerin yarattığı kırılmaları bir parça da olsa özetleyebilir, gidişatı tarif edebilir ve sonrasında yapılacak tartışmalara, sunuşlara bir zemin oluşturabilirsek ne mutlu bize.

Bu sunuşun temelde, aslında birbirinden ayrı okunamayacak iki ayağı var ve bu ayaklar, temel çerçeveyi ve dolayısıyla tüm dönüşümleri de belirliyor:

Çok Taraflı Anlaşmalar olarak ITO, GATT, DTÖ (GATT, GATS, TRIPS) süreçleri AB Ortak Tarım Politikası (OTP) süreçleri Önce sizlere bu iki konuda aktarımda bulunmak istiyoruz.

İlk değinmemiz gereken kurumsal örgütlenme ITO ve bununla iç içe geçmiş, kapsamı değişikliğe uğrasa da bugün hâlâ var olan GATT anlaşmasıdır. ITO, Uluslararası Ticaret Örgütü, 2. Dünya Savaşı sonrasında IMF, Dünya Bankası gibi "Bretton Woods" kurumları ile sağlanan mali alandaki uluslararası işbirliğinin yanı sıra, uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi yönünde benzer bir işbirliği sağlama amacıyla kurulmuştur. ITO'nun kuruluş müzakereleri devam ederken, belirli mallar üzerinde tarife indirimlerinde bulunmak ve ITO'nun ülkelerce (50 ülke) onaylanmasına kadar geçecek sürede bu tarife indirimlerini uygulamaya koymak amacıyla 23 ülke, Ekim 1947'de Cenevre'de "geçici" olarak nitelendirilen gümrük tarifeleri ve ticaret genel antlaşması olan GATT'ı imzalıyor. Fakat bu geçici olma şartına rağmen, GATT çok uzun yıllar (1948-1994) dünya ticaretinde genel kabul gören ve yaptırım gücü olan bir çerçeve oluşturuyor. Şimdi, kısaca, uzun süren turlar, bir başka deyişle raundlar üzerinden işleyen bu anlaşmanın tarihsel sürecine bakalım.