Artı

Abstract

Projeler/ Buzdolabı/ Çamaşır makinası/ Bulaşık makinası/ Fırın/ Etkinlik fotoğrafları

"... 1964 Yılındaki Güzel Sanatlar Akademisi'nden Türkiye'de Endüstri Tasarımı Mesleğinin İlk Günlerinden, 2010 Yılına..."

Arçelik şirketi ile Türkiye'de ilk kez endüstri tasarımı sözcüğünün ortaya atıldığı günler- den de önce, 1964 yılında Güzel Sanatlar Akademisi döneminde başlayan ve sonra da Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi günlerine kadar süregelen ilginç bir işbirliği sürecimiz olmuştur.

Bunların en eskisi, 1964 yılında Güzel Sanatlar Akademisi'nde, benden bir sınıf önde olan arkadaşım Umur Çamaş ile başlamıştı. Çünkü Umur, 1964 yılında Yüksek İç Mi- mar diploması aldığında, Arçelik fabrikası henüz Sütlüce'deyken, o günlerin deyişiyle "dizayn" konusunda işe başlamıştı. Bu nedenle de, sanayi içinde tasarım işinde çalışan ilk kişi olmuştu.

Ben de 1965 yılında Akademi'den Yüksek İç Mimar diploması alıp, asistan olarak göre- ve başladığımdan bir iki yıl sonra, o tarihte henüz adı bile olmayan "endüstri tasarımı" eğitimini kurmak için girişimlere başlamıştım. Ama Akademi yönetimi hep şu soruyu sorardı: "...Türkiye'de kaç sanayi kuruluşu var ki? Bu bölümün öğrencileri nerede iş bulacak?". Bizim de yanıtımız belliydi: "Arçelik var!"

Sonuçta Akademi'deki uzun tartışmalarla, böyle bir eğitimin gerekli oldiğu 19697-SU lında anlaşıldı. Ve 1970 yılında Türkiye'de ilk kez Güzel Sanatlar Akademisi'ne bağlı olarak, Uygulamalı Endüstri Sanatlan Yüksek Okulu'nda "Endüstri Tasangh adıyla bir bölüm kuruldu ve ben de bölüm başkanı olarak görevlendirildim.

anı düzenlemiştik. Bu fuar, 11-14 Mart 1999 tarihinde Dolmabahçe Sarayı Kültür Merkezi'nde açıldı. Türkiye'de ilk kez açılan tasarım fuarı olduğu için Arçelik tasarım ekibi ile toplantılar yapıp, çok güçlü bir sergi ile ilk kez en yeni tasarımlar sergilenmişti.

Aynı olayın bir başka önemli yanı vardı. Çünkü, Endüstri Tasanımı Bölümü'müzün öne risiyle, 1960'lı yıllardan bu yana Türk sanayiinin temel taşlarını oluşturan ve endüstri tasarımı mesleğini etkinleştiren kuruluşlara, Mimar Sinan Üniversitesi Senatosu, bir kez için "Onur Ödülü verilmesini onaylamıştı. Bu konuda kurulan seçici kurul, uzun bir araştırma sonunda, oy birliğiyle, aşağıda İsimleri belirtilen kuruluşlar ile ürün tasarımını yapan kişi ve bölümlere Onur Ödülü verilmesini kararlaştırmıştı:

Bu ödüle layık görülen 20 büyük kuruluş şöyleydi: Arçelik, Beko, Beymen, Cam Elyaf, Türk Demirdöküm, Dokap, Elginkan Holding, Serel, Eczacıbaşı Holding, Ford Otomotiv, Gön Deri, Jest, Netaş, Otokar, Paşabahçe Cam Sanayi, Sabancı-Korda, Tofaş, Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları, Urart, Vakko, Vestel.

Bu ödül için Mimar Sinan Üniversitesi, Arçelik için iki adet Onur Ödülü belgesi dü- zenlemişti. Bunlardan birincisi, "Arçelik Fabrikası A.Ş.", ikincisi ise "Ürün Mühendis- liği ve Ar-Ge Müdürlüğü" içindi. "Arçelik Ödülü Genel müdür Mehmet Ali Berkman Bilimlarafından aa Arşivi

Arçelik ile ikinci süreç burada başlamıştı. Çünkü bu bölümdeki eğitimin ilk günlerindeki en önemli özelliği, doğrudan sanayi ürünleri ile çalışılmasıydı. Bu nedenle, ilk günlerde Beşiktaş'taki Arçelik mağazasından satın aldığımız buzdolabı, çamaşır makinesi gibi ürünleri öğrenciye teslim ediyor, parçalara ayırarak incelemesini istiyorduk. Çünkü o yıllarda bu konudaki tek büyük üretici Arçelik'ti. Ayrıca, Umur Çamaş'ın desteğiyle, öğrencilerimizle birlikte Gebze'deki yeni fabrikaya geziler de başlamıştı.

1973 yılında da Arçelik, Akademi gündeminde yer almıştı. Çünkü Cumhuriyet'in kuru- luşunun 50. yılı için yayımlanan Akademi dergisinin özel sayısında, Türkiye'de tasarım yapan endüstri kuruluşu olarak öncelikle Arçelik tarafından tasarlanan ürünlere yer verilmişti. Bunlar arasında buzdolabı, elektrik süpürgesi, çamaşır makinesi, klima, gaz sobası gibi eşya yanında, tır üzerinde gezici sergi gibi yeni araştırmalar ve tasarımlar da vardı.

1975 yılında, ilk öğrencilerimizin diploma alması ile Arçelik'teki tasarım ekibinin çekir- değini çoğunlukla bizim öğrencilerimiz oluşturmuştu. Bu isimler arasında çok önemli çalışmalar yapmış olan Ahmet Mergen özellikle hafızamızda yer etmiştir.

1999 yılında, Mimar Sinan Üniversitesi, Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü olarak, İde Fuarcılık işbirliğiyle, "Designex 99" adı altında Türkiye'de ilk kez bir tasarım fu-

2005 yılında ise, Arçelik ve TÜBİTAK İşbirliğiyle düzenlenen "Bir Fikrim Var" tasanm yarışmasının jüri toplantısı Arçelik Genel Müdürlüğü'nün yönetim kurulu toplantı salo- nunda yapılmıştı. İşte bu salonun duvarında, Rahmet Vehbi Koç'un portresinin hemen altında bizim verdiğimiz ve altında imzam olan bu belgeyi asılmış olarak görünce, ku- rumum adına çok onurlanmıştım.

Yukarıda çok kalın çizgileriyle özetlemeye çalıştığım gibi, Arçelik ile üniversitemizin ve Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümümüzün işbirliği 1964 yılında başlamış ve yaklaşık olarak 46 yıldan bu yana çok uzun bir süreç boyunca içtenlikle sürdürülmüştür.

Bu sürecin son adımı olan ve 2010 yılında gerçekleştirilen bu projenin de, iki kurum arasındaki anlamlı işbirliğinin ülkedeki tasarımın gelişmesi adına daha da parlak so- nuçlar vereceğine bütün kalbimle inanıyorum.

Bu vesile ile son birlikte çalışma projesini başlatan Arçelik yönetimi ile MSGSÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü yönetimine, değerli meslektaşlarıma ve öğrencilerimize bü- yük ve parlak bir işbirliği geleceği dilerim.