Excel programlama

Abstract

Bu kitabı, İstatistik Lisans programında İleri Bilgi İşlem, Matematik Lisans programında da Bilgisayar Programlama adı altında verdiğim dersin notlarından oluşturdum. Kitaba, söz konusu programlardaki adlar yerine dersin içeriğini daha iyi yansıtacak bir ad verdim: EXCEL PROGRAMLAMA. EXCEL, Microsoft Office olarak bilinen ve Word, Excel, PowerPoint, Access gibi programlardan oluşan işyeri uygulamaları dizisinin belki de en çok kullanılan üyesidir. Excel; veri saklama, veri işleme, veri sorgulama, grafik görüntüleme gibi işlemler için sayısız araç, komut ve fonksiyon sunan, çok amaçlı bir uygulama programıdır. Bu kitapta söz konusu uygulama programının, en azından giriş düzeyinde, bilindiği varsayılmaktadır. PROGRAMLAMA, bir programlama dilini kullanarak Excel denli geniş ya da bir apartman yönetiminin hesaplarını tutmakla sınırlı, iş ya da oyun amaçlı, bilimsel bir araştırmaya ya da ticari bir· etkinliğe destek olacak uygulama programları üretmektir. Fortran, Basic, Pascal, C, C++ adı çok geçen programlama dillerindendir. Bu dillerin kendi standartları olmakla birlikte; değişik yazılım firmaları bu dillere katkı yapmışlar ve bu dillerde program yazmayı, programı çalıştırmayı kolaylaştıracak yazımlama, yorumlama, derleme gibi görevleri üstlenen yazılımlar üretmişlerdir. Microsoft'un Quick Basic'ini, Borland'ın Turbo Pascal'ını örnek olarak gösterebiliriz. Bilgisayarların işlem hızları ve bellek kapasiteleri artınca, DOS ortamında çalışan programlar yerine, Windows ortamında çalışan, zengin bir görsellikle donatılmış programlar üretilmeye başlandı. Bu gelişme, programlama yazılımlarına da yansıdı. Örneği sürdürelim: Microsoft Visual Basic'i, Borland ise Delfi'yi üretti. Şimdi de EXCEL PROGRAMLAMA başlığını sorgulayalım! Bu başlık, kendisi bir uygulama programı olan Excel'e, program/programlar (program kodları) yazarak katkı yapmayı mı vurguluyor? Yoksa Excel'in diğer özelliklerinin yanında bir de programlama dili sunduğu ve bu dil kullanılarak Excel ortamında çalışacak programların üretilmesi mi söz konusu ediliyor? İki sorunun yanıtı da Evet'tir. Öncelikli amacımız Excel'i daha etkin kullanabilmektir. Bunu da VBA yardımıyla başaracağız. VBA (Visual Basic for Applications), Visual Basic ailesinin bir üyesidir. Bağımsız bir programlama ortamı sunan ve doğrudan çalışan yazılımlar geliştiı;ıneye yönelik Visual Basic ürünlerinden (edisyonlarından) farkı, sunduğu programlama ortamının, bir uygulama ( application) programının içine gömülü ( embedded) olması ve söz konusu uygulama için kişisel çözümler geliştirmeye yönelik araçlar içermesidir. Kitabın ilk on iki bölümü Visual Basic dilinin temel öğelerine ayrılmıştır. Sonraki dört bölümdeyse, Microsoft Excel ve Microsoft Forms nesneleri ele alınmaktadır. Bu kitabın yazımında, Microsoft Excel Help ve Microsoft Visual Basic Help menüleri ve kendi programlama deneyimim dışında bir kaynak kullanmadım. Örnek programlarsa, tümüyle özgündür. Kitabın tüm VBA öğelerini kapsamak gibi bir savı yoktur. Bu öğelerin seçimini, öğelerin kendi programlama deneyimimdeki kullanım yoğunluklarına bakarak yaptım. Öğrencilerimin ve kitabın diğer okurlarının söz konusu programlama öğelerini daha iyi özümlemek, ayrıntılarını görmek, Microsoft'un verdiği örnekleri incelemek ve daha da önemlisi kitaba alınmamış öğeleri araştırmak için, yukarıda adını verdiğim Help menülerine sıklıkla bakmalarını isterim. Kitap, 2003-2004 öğretim yılı içinde yazılmış, 2004-2005 öğretim yılı boyunca gözden geçirilmiş, 2005 yılının Eylül ayında Üniversite Yayın Kuruluna sunulmuştur. Basıma girişinin gecikmesinden yararlanılarak kitabın gözden geçirilmesi, 2007 yılı Nisan ayı başına dek sürdürülmüştür. / Prof. Dr. Ender Aktulga