2 yaka 1 coğrafya: Ayvalık ve Lesbos kırsalı

Abstract

Bu çalışma Nisan 2016 tarihinde Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından kabul edilen 2016-27 numaralı Bilimsel Araştırma Projesi çerçevesinde üretilmiştir. MSGSÜ-R-BAP-018/09-K2

Şu an sayfalarını karıştırmakta olduğunuz bu kitap, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi bünyesinde 2017 Aralık ayında tamamladığımız “Sosyo-Kültürel İlişkiler, Mekânsal Kimlik Değerleri ve Yerleşme Morfolojileri Çerçevesinde Ayvalık ve Lesbos1 Kırsal Yerleşimlerinin Karşılaştırılması” başlıklı proje çıktılarının derlenmiş, özgün bir yayınıdır. Başlangıç olarak, bu çalışmanın temelini oluşturan ve bizi geldiğimiz noktaya taşıyan önceki proje deneyimlerimizi kısaca aktarmanın gerekli olduğunu düşünüyoruz. Türkiye’nin ilk Köy Tasarım Rehberi olma özelliğini taşıyan Kastamonu/Küre Ersizlerdere Köy Tasarım Rehberi ve rehberin uygulamasının örneklenmesi amacıyla ortaya konan “Kastamonu/Küre Kırsal Yerleşimlerinde Geleneksel Yöntemlerle Yapılacak Uygulama Örneği İçin Prototip Proje Oluşturulması” başlıklı Bilimsel Araştırma Projesi; kırsal alanda edinilen yerleşim ve yaşam kültürünü inceleme çerçevesinin geliştirilmesine ilişkin ekibimize önemli bir deneyim kazandırmıştır. Ayrıca, yakın zamanda tamamlanan Köyünü Yaşat Projesi’nin konu edindiği Bilecik/Gölpazarı üzerine gerçekleştirilen Kırsal Planlama ve Tasarım Atölyesi de önceki çalışmalara benzer şekilde, kırsala ilişkin çalışmaların karşılaştırılmasına ve birbirleri arasındaki ilişkiselliğin analiz edilmesine olanak sağlamıştır. Ortak bir kültürün hatırlanmasına yönelik benzer nitelikli çalışmalar içinde Ayvalık ve Lesbos kırsalını konu alan bu çalışma, ne mutlu ki, 2 yıla yayılan süreç boyunca farklı işbirliklerinin oluşturulmasına ve bilgi paylaşımına yönelik önemli fırsatlar sağlamıştır. Mimarlık ve planlama disiplini dışında peyzaj mimarlığı ve sosyal bilimler alanında da akademik işbirlikleri gerçekleştirilirken, kurumsal bağlantıların kolaylaştırıcılığında sosyal ilişkilerin gelişmesini sağlayan tanışıklıklar kurulmuştur. Mekânsal çalışmalarda en önemli kurumsal bağlantı olan Lesbos Belediyesi ve ilgili departman çalışanlarına, proje ekibimizi yerleşim sakinleriyle buluşturan destekleri için minnet borcumuz var. Projemizin başvuru hazırlıkları sırasında iletişim kurarak desteklerini aldığımız, Lesbos saha çalışmasına hazırlık için Mayıs 2016’da gittiğimiz ön keşif gezisinde ise yüz yüze tanışma ayrıcalığına eriştiğimiz ve Ege kültürünün tanıdık sıcaklığıyla bizi karşılayan, sonrasında da desteğini bizden esirgemeyen Yunan Adaları Kalkınma Odaları Birliği (E.O.A.E.N) Başkanı Thrasos Kalogridis’e; aynı sıcaklıkla bizi mekânında ağırlayan, keyifli sohbetlerine davet eden Evi Toroz’a; çok kısa bir sürede gerçekleştirmeye çalıştığımız keşif gezisinin daha verimli geçmesi için Lesbos hakkında verdiği genel bilgiler dışında bizi misafirperverliğiyle de karşılayarak yakın çevresiyle tanışıklıklar geliştirmemizi sağlayan Ege Barış ve İletişim Derneği’nden Stratis Pothas’a; elindeki dokümanları paylaşarak bize yardımcı olmaya çalışan meslektaşımız Stratis Frantzeskos’a; keşif çalışmalarımıza dil bariyerini kaldırarak hızla geçiş yapmamızı sağlayan çevirmenimiz Bayram Yoldaş’a çok teşekkür ediyoruz. Projemizin özellikle Lesbos ayağının programını yaparken tanımladığımız her basamaktaki zorluğun kolayca üstesinden gelmemizi sağlayarak tüm bağlantılarını bizimle paylaşan, maddeten olduğu kadar manen de mesaisini büyük bir cömertlikle ortaya koyan ve ilk günden bu yana Proje Destek Ekibi’nde yer alan Kazdağı Tur Seyahat Acentesi Yönetici Ortağı Berna Ergün’ü ekibimizin ayrılmaz bir parçası olarak görüyor, kendisine sonsuz teşekkürlerimizi sunuyoruz. Sahada yürütülen çalışmanın başarısı, daima öncesinde yürütülen hazırlık aşamasında saklıdır. Proje ekibi olarak sahip olduğumuz deneyime inanmakla birlikte, araştırma yöntemine dair her zaman yeni deneyimlere açık olup yapılanın bir üst basamağına çıkmayı zorlamanın bu başarıyı artıracağını biliyoruz. Özellikle araştırmanın yapılacağı yerel yapıyı dikkate alırken, bilginin edinilmesine yönelik araçların geliştirilmesinin önemi tartışılmaz. Bu anlamda yine Proje Destek Ekibi’nde yer alan ve tüm yazılı dokümanlarımızı, Yunanca-Türkçe çevirilerini yaparken bir anlamda ikinci defa yazarak her iki taraf için de anlaşılır kılan ve böylece çalışmamızın başarısını artıran Mina Ververi’ye gönül borcumuz sonsuz. Araştırma konumuzun oluştuğu andan bugüne bölgeyi çok iyi tanımasıyla tüm bilgisini ve bağlantılarını bizimle paylaşan Prof. Dr. Kenan Mortan’a; bu bağlantılardan biri olarak heyecanımızı, sorularımıza verdiği hızlı cevaplar ve yönlendirmelerle paylaşan Prof. Dr. Abdullah Soykan’a ve yine bölgeyi yakından tanıyan, ilk günden bugüne bilgi ve deneyimlerini bizlerle paylaşan, ayrıca bu kitabın sunuş yazısını hazırlayarak maneviyatına maneviyat katan Dr. Öğretim Üyesi Ayşegül Kuruç’a çok teşekkür ediyoruz. Bize araştırma projemizi gerçekleştirme şansını vererek kendimize olan inancımızı tazeleyen Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi’nden başta Prof. Dr. Alev İdrisoğlu olmak üzere tüm kurul üyelerine; her türlü sıkıntımızın dert ortağı ve çözüm üreten aklı olarak proje ekibimizin bir parçası haline gelen Engin Ayıtkan’a; projemizin saha sürecine hazırlıkta tüm yasal evraklarımızın değerlendirilmesinde ve takibinde yanımızda olarak en büyük kolaylaştırıcılığı sağlayan Üniversitemizin Genel Sekreteri Dr. Öğretim Üyesi Sezai Makas’a ve Gülşah Baycar’a; yapabileceklerimiz konusunda bize her daim enerjisiyle destek olan Prof. Dr. Güzin Konuk’a; her zaman yanımızda olarak ekibimize Yapı Uygulama ve Araştırma Merkezi mekânını kullanma imkanını sunan Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sema Ergönül’e ve evrak işlemlerimizi kolaylaştıran Fakülte Sekreterliği çalışanlarına;dönemin Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Başkanı Prof. Dr. Gülşen Özaydın’a ve Ayvalık gibi son derece özel bir yeri çalışma imkanını sağlayarak, yerin kendi havasıyla projeyi geliştirmemize ön ayak olan 2015-2016 eğitim-öğretim yılı Planlama Atölyesi IV-V yürütücüsü Dr. Öğretim Üyesi Levent Özaydın’a gönülden teşekkür ediyoruz. Son olarak kırsal alanın zengin içeriğiyle ve daha da önemlisi güzelliğiyle bizi buluşturan; çalışmalarımıza gönülden verdiği destekle bizi ekip olarak daha da güçlü ve umutlu kılan sevgili Hocamız Prof. Dr. Hürriyet Öğdül’e en içten teşekkürlerimizi sunuyoruz. Bilimsel Araştırma Projesi olarak başladığımız serinin ilk çalışmasının, hem bir kitap olarak yayına dönüşmesi hem de üniversitemiz dışında Ayvalık’ta ve Lesbos’ta da sergilenecek olması bizim için gurur ve motivasyon kaynağı. Sırtını, adı geçen isimlerden aldığı kuvvetle geniş bir ekibe ve büyük bir inanca yaslayan çalışmamızın her iki yakada da beğeniyle karşılanması dileğiyle... / Proje Ekibi / Mayıs, 2018