Geçmişin tanıkları: Tekstil ve Moda Tasarımı Bölümü retrospektif sergisi ; 05-14 Şubat 2014, Mimar Sinan Salonu, Osman Hamdi Bey Salonu

Abstract

SUNUŞ

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi - Güzel Sanatlar Fakültesi Tekstil ve Moda Tasarımı Bölümü’nün kuruluşunun 75. yılı dolayısıyla hazırlanan bu bölüm sergisi, geçmişi görselleştirmeyi, bir başka deyişle belgelemeyi ve aynı zamanda bir durum tespiti yapmayı amaçlamaktadır. Bu sergi vesilesiyle bir sunuş metni kaleme almak ise —45 yıldır öğrenci, öğretim üyesi ve bölüm başkanı olarak bu bölümü yaşamış ve hâlâ yaşamakta olan biri için— olabildiğince dışarıdan, öznel olmadan bir bakış geliştirmeye çalışmak anlamına gelmektedir. Ancak, bölümün, serginin ve sergideki eski-yeni tüm çalışmaların; ortaya çıktıkları zaman, mekân, tarih ve eğitim süreçleri içerisinde değerlendirilmesinin zorluğunun da farkındayım.

1882 yılında Osman Hamdi Bey tarafından “Sanayi-i Nefise Mekteb-i Âlisi” olarak kurulan, 1927’de Mustafa Kemal Atatürk'ün girişimiyle “Güzel Sanatlar Akademisi”ne dönüştürülen ve bugün “Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi” adıyla eğitim ve öğretimini sürdüren bu köklü sanat kurumu, kuruluşundan bu yana daima çağdaşlığı, yeniliği ve sanat ile tasarım alanlarında öncülüğü ilke edinmiştir.

Gerek Osmanlı döneminde, gerekse Cumhuriyet’in ilk yıllarında Türkiye'de tekstil alanında sanayi üretimi yok denecek kadar azdı. Özellikle İngiltere’deki Sanayi Devriminin etkisiyle, Osmanlı İmparatorluğu’nun son yüzyılında yurda büyük miktarda ithal tekstil ürünleri girmeye başlamış, bu durum ise el üretimine ve küçük atölyelere dayalı yerli üretimin neredeyse tamamen ortadan kalkmasına neden olmuştur.

1933 yılından itibaren, özellikle Sümerbank Tekstil İşletmeleri’nin kurulmasıyla birlikte endüstriyel tekstil üretimi artmış; bu gelişme, alanda eğitimli insan kaynağına olan ihtiyacı da beraberinde getirmiştir. Aynı dönemde Güzel Sanatlar Akademisi mezunu Sabih Gözen, devlet bursuyla Almanya - Berlin'e öğrenim için gönderilmiş; yurda döndükten sonra, 1938 yılında “Tezyini Sanatlar” Bölümü bünyesinde “Tekstil Desenleri Atölyesi”ni kurarak bu alanda eğitimin temelini atmıştır.