44 yılda Prof. M. Ali Handan: kişiliği, şehircilikle ilgili düşünceleri proje ve uygulamaları ve Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Abstract

27. Haziran (1331) 1915 tarihinde Belkıs Hanım ve Ahmet Celalettin Bey'in üç çocuğundan ikincisi olarak Kadıköy-Kızdtoprak'da dünyaya gelen Mehmet Ali Handan büyükanne tarafından BABAN, büyükbaba tarafından da HANDAN ailesinden gelmektedir. Dedesi Ahmet izzet Bey önceleri Tevfık Paşa ve sonra Ferit Paşa Kabinelerinde Dahiliye Nazırı ve İaşe Nazırı olarak görev yapmış 1918 den önce işgal sırasında İzmir Valiliğinde bulunmuştur. M. Ali Handan'ın çocukluğu 2-3 yaşına kadar Erenköy'de Şaşkınbakkal'da, 5 yaşına kadar dedesi Ahmet izzet Beyin yanında izmir'de geçmiştir. Ailesi 12 yaşına kadar eski Altıntarla semtinde (Tüccarbaşı sokağı) Kabasakal Mehmet Paşa Köşkünde yaşamış ve 1928'de yine Tüccarbaşı Sokağı 8,5 dönümlük bir bahçe içinde bugün hala mevcut ahşap köşke taşınmıştır. M. Ali Handan ilkokul öğrenimine burada mahalle mektebinde başlamış Altıntarla'da "Hocanım" dan Kuran ve Türkçe dersleri almıştır. Birara Erenköy Kız Lisesi ana okuluna da devam etmiştir. Ama ilk öğrenimini, Fransızca eğitiminin de yapddığı Erenköy Enver Paşa ilkokulunda tamamlamıştır. 1924 ydında ise Galatasaray'ın 4.cü sınıfına sınavla girerek 1932-33 öğretim ydında Fen şubesinden iyi derece ile mezun olmuştur. Diğer iki kardeşiyle birlikte leyli olarak okuduğu Galatasaray'da riyaziye ve Fizik derslerinde dikkati çeken M. Ali Handan'ın hocaları Maarif Vekaleti adına ve Galatasaray lisesine Fen öğretmeni yetiştirmek üzere Fransa'ya gönderilmesini istemişlerdir. Oysa dessein geometrique dersi hocası Ernest Mombaurie ise kendi dersinde çok başardı olan öğrencisi M. Ali Handan'a mimar olması yönünde telkinde bulunmuştur. Fakat aynı zamanda kendisinden bir, iki sınıf önden Galatasarayı bitiren ve Güzel Sanatlar Akademisi Mimari Bölümüne girmiş olan K. Ahmet Aru'yu, Galatasaray'a her gelişinde T cetveli ile gördükçe epeyce etkilenmiş olan M. Ali Handan Mimar olmaya karar vermiştir. Belki bu karar'ın verilişinde , yine Galatasaray'dan mezun Ahsen Yapanar, Asım Mutlu, Orhan Safa, Rebii Gorbon, Halit Femir'in de Mimari Bölümüne girmiş olmasının etkisi olmuştur. işte böylece 1933-34 öğretim ydında M. Ali Handan sınavla Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümüne girmiş ve ydlar önce büyük dedesinin annesine yazdığı mektuplarda; "M.Ali'ye sanayi nefıse mektebine muallim muavini, Hüseyin'i Hariciye'ye yazdıracağım" şeklinde ifade ettiği isteğini de yerine getirmek üzere ilk adımı atmıştır. Mehmet Ali Handan'ın Güzel Sanatlar Akademisi'ne giriş tarihlerinde artık Liseden çıkma öğrencilerin sayısıda artmaya başlamıştır. Daha önceleri orta okuldan da öğrenci alındığından, aynı zamanda bu durumdakilere liseyi tamamlama eğitiınide yaptırddığı Akademinin Mimarlık Bölümüne büyük bir istekle ve heyecanla girmiş olan M. Ali Handan kısa zamanda Atölye hocalannın dikkatini çekmiş, böylece 1933-1934 öğretim döneminde başlamış olduğu mimarlık eğitimini 1938 Haziranda ve BRUNO TAUT'un Mimari Bölümü Başkanı olduğu dönemde bitirmiştir. Akademiyi bitirdikten sonra da 1939 ydının Ekim ayında Güzel Sanatlar Akademisi Mimari Atölye mualimliğine atanmıştır 1939 yılı sonlarında açdan Avrupa sınavına bir raslantı sonucu girerek 25 aday arasından gönderilecek iki kişiden biri olarak seçilmiştir. Sınav sonucu 1416 saydı kanunla, İkinci dünya harbinden birkaç ay önce 22.12.1939 da Akademiden istifaen ayrdarak Avrupa'ya Berlin'e önce lisan öğrenmek üzere gönderilmiş ve daha sonra Paris'e geçmiştir. Paris'te Auguste Perret'nin yanında çalışmış, Le Corbusier ile Teması olmuş bir taraftan da Ecole des Beaux-Arts'da devam etmiştir. Kendi anlatımına göre; Avrupa seçme sınavında eskiz konusu olarak verilen "Akademiye bağlı denize bakan bir öğrenci lokali" projesine ait geliştirdiği 6 seçenek kendisine sınavı kazandırmış ve Avrupa yolunu açmıştır. Harp nedeniyle çok uzun ıiire kalamadığı Avrupa'dan 10.2.1941 ydında yurda geri dönmüş tekrar Akademide göreve başlamış ve 1945 ydında yedek subaya giderek, okul dönemini Ankara'da, Kıta hizmetini de Balıkesir'de ordu evi proje ve inşaatını gerçekleştirerek tamamlamış, 2,5 ydlık askerlik hizmeti sonucu 1947 ydında tedris olmuştur. Terhisi takiben 1.4.1947 ydında tekrar Akademiye Mimari atölye muallimliğine dönmüştür. 30.11.1947 de, o zaman Mimari Bölümünde Şehircilik dersi veren Alman Profesör ölsner'in gitmesiyle boşalmış olan şehircilik dersini vermek üzere M. Ali Handan görevlendirilmek istenmiş, ama kendisi bunu kabul etmek istememiştir. O zaman ki Akademi Müdürü Zeki Faik lzer'in çevresindekilere "Mehmet Ali'nin müstehzi çehresi altında sağlam bir karakteri var, bu görevi ona vermek istiyorum" deyişindeki inanışın beslediği ısrar sonucu, "bir uzmanı gelinceye kadar kabul ediyorum" kaydıyle M. Ali Handan Şehircilik dersi için ek görevle görevlendirilmiştir. Bu ek görev 28.2.1970 de M. Ali Handan Şehircilik Profesörü olarak atanıncaya dek devam etmiştir.