Türkiye’de şehirciliğin gelişiminde son 30 yılın değerlendirilmesi: Türkiye’de 15. dünya şehircilik kongresi: 6-7-8 Kasım 1991

Abstract

Ülkemizde geleneksel olarak her yıl 6-7-8 Kasım tarihlerinde gerçekleştirilen Dünya Şehircilik Günü kutlamaları, bu yıl 15. kez coşku içinde kutlanmaktadır. Her beş yılda bir gerçekleştirilen genel değerlendirme kongresi ise, 1991 yılında 3. kongresini yine büyük bir heyecanla gerçekleştirmiştir.

Kutlamalarımıza büyük bir dinamizm getiren ilkeler doğrultusunda her yıl ülkemizin bir başka kenti katılımcıları ağırlamaktadır. Bu yıl İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümünün ev sahipliği yaptığı kongrede, ülkemizde son yıllarda sürekli olarak kendini yenileyen şehirciliğimizin son 30 yıllık geçmişini değerlendirme fırsatını bulduk. Bir anlamda özeleştiri yaparak, daha iyiye, daha güzele ve daha doğruya erişmek için elbirliğiyle konuları ele aldık ve tartıştık.

Güncelliği ve geniş kitleleri ilgilendiren kapsamı ile şehir planlama, ne yazık ki son yıllara kadar toplumda yeterli ilgiyi bulamamış ve uzman olmayan ellerde kalmıştır. Fakat bu kongrede sunulan bildiriler ve ortaya atılan görüşler, meslek adamlarımızın giderek konuya daha bilinçli olarak sahip çıktığını göstermektedir.

Ülkemizde yaşanan hızlı nüfus akımları sonucu daha da önem kazanan şehircilik konusunda, sanırız en önemli konular, günün ambleminin renklerini taşıyan; sarı, mavi ve yeşilden oluşan hava, güneş ve yeşil alanlarla ifade edilmektedir. Ancak, maalesef bu üçlüye gereksinimi olan insanlar, bu üçlüyü isteksiz de olsa göz ardı etmeye başlamışlardır. Buralardan ortaya çıkan dar boğazları gidermeye yönelik kapsamlı öneriler ve yenilikler, geçmişten aldığımız dersler ve tecrübeler ışığında bu kitapta yer alan bildirilerle ortaya konulmuştur.

Şehirlerimizdeki yaşam felsefesi fiziki planlarla birleşmediği sürece, şehirlerimizin varoluşunun ne denli tehlikeye girdiğini yine burada bütün açıklığıyla ortaya koymaya çalıştık. Standart kalıplar dışına taşmayı, değişim ve gelişim kavramlarının koordinasyonunun önemini vurgulamaya ve uygulamaya başladık. Ancak, planlama-uygulama kopukluğunu gidermede hala zorlandığımızı ve bu sorunu taşıdığımızı gördük.

Uygulayıcı kurumların kongreye gösterdiği ilgi azlığı, yukarıda belirttiğimiz ikilinin ne denli önemli olduğunu bize bir kez daha göstermiştir. Burada üzüntüyle dile getirmek istediğimiz konu, doğal olarak birkaç inançlı uygulayıcı kurum dışında bu ilginin yeterli seviyeye ulaşmamasıdır.

Planlamanın sahip olduğu evrensellik, üzüntümüzü giderici bir değere sahiptir. 15 yıldır yapılan toplantılarda, üçü kongre olmak üzere, tematik bütünlükteki kollokyumlarda vurgulanan tek ortak konu bu olmuştur. İnancımız odur ki, şehircilik ve şehir plancıları bunun da üstesinden gelecektir. 15. kez kutladığımız Dünya Şehircilik Günü, kendi mütevaziliği içinde görkemli bir şekilde üç gün süresince devam etmiştir. 16. kez İstanbul'da kutlanmasına karar verilen Dünya Şehircilik Günü, artık uluslararası boyutlara ulaşacaktır.

Son 30 yılın değerlendirilmesi gibi kapsamlı bir konunun ele alındığı kongrenin gerek gerçekleşmesi gerekse 15 yıldır başarıyla devam eden sürekliliğinin sağlanmasında katkı sağlayan Türkiye Daimi Komitesini burada kutlamadan geçemeyiz. İnanıyoruz ki, bu ve benzeri konular ilerideki yıllarda daha geniş kitlelerce izlenecek ve özellikle yerel yönetimlerin ilgisi artacaktır. Son yıllarda görülen gelişmeler, bizi bu konuda iyimserliğe yöneltmektedir. İnanç ve sabırla bu birlik ve beraberliği sağlayacak güce sahip olduğumuzu bilmemiz, bizi doğru bildiğimiz yolda yürütmektedir.

Ülkemiz şehirciliği adına yaşamış olduğumuz kongremizin yararlı olması dileğiyle, 16. Dünya Şehircilik Günü'nde İstanbul'da buluşmayı diliyoruz.