Kentsel belleğin sürdürülebilirliği bağlamında kamusal akslar : Ordu Fidangör Caddesi örneği

Abstract

Bellek kavramı zamansal ve biyolojik olduğu kadar mekansal bir boyuta da sahiptir. Deneyimler, yaşantılar ve tarihsel olaylar mekanda izler bırakarak bireylerin ve toplumun oluşmasını sağlamaktadır. Belleğin oluşturulması, geliştirilmesi ve korunmasında mekan önemli bir rol oynamaktadır. Mekan hem belleğin oluşmasını sağlayan bir düzlem tanımlamakta hem de bellek çıktıları ile kendini oluşturmaktadır. Bu nedenle insanlar tarafından şekillendirilen kentler ve kent mekanları birer hafıza deposu olarak var olmaktadırlar. Belleğin kentsel mekanla kurduğu ilişki, kentlinin bir araya geldiği, toplumsal ihtiyaçlarını karşıladığı ve kentle iletişim kurduğu kamusal mekanlarda en üst seviyeye ulaşmaktadır. Kamusal mekanlarda gerçekleşen fiziksel, kültürel ve toplumsal değişiklikler doğrudan kent belleğini etkilemektedir. Bu çalışmada kent belleğini oluşturan süreç ve unsurlar ile kentsel ve toplumsal değişikliklerin kent belleği üzerindeki etkileri irdelenmiştir. Ayrıca kent içerisinde aktif bir kamusal yaşantının sürdüğü sokaklar ve kamusal akslar ile bellek ilişkisi ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda Ordu ilindeki Sırrı Paşa (Fidangör) Caddesi'nin kamusal mekan ve sokak olarak potansiyeli, kullanıcılarının tercih ve algıları üzerinden kent belleğindeki yeri ve önemi analiz edilmiştir. Sırrı Paşa Caddesi Ordu kentinde, kentlilerin ana kamusal mekan ve alışveriş caddesi olarak kullandığı, kentin merkezi niteliğinde tarihi bir akstır. Bu özellikleri ile kentin ve kentlinin bellek birikimlerini taşıyan, sosyal yaşamın gözlenebildiği, kente kimlik veren imgesel bir kamusal mekandır. Ordu kentinin büyükşehir olması, yanlış ulaşım politikaları, yerel kimlik özelliklerinin kaybı ve toplumsal değişimlerle ortaya çıkan yeni tüketim anlayışı sonucunda Sırrı Paşa Caddesi kent belleğindeki yerini ve kullanıcısını kaybetme tehlikesi yaşamaktadır. Yapılan analiz bulgularına dayanılarak kent belleğinin ve kamusal sokak yaşantısının önemi vurgulanarak, bu olguların sürdürülebilirliğini sağlamak adına Sırrı Paşa Caddesi için planlama ve tasarım stratejileri önerilmesi amaçlanmaktadır.