Estetik ölçüt ile yapılandırılmış gezgin bakışa yeniden bakış

Abstract

Yerler artan bir biçimde, tüketim merkezleri olarak yeniden yapılandırılmaktadır. İnsanların bir yere ilişkin anlamlı buldukları neredeyse her şey, zaman içinde, özellikle görsel açıdan tüketilmektedir. Turizm endüstrisinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan görsel algılamanın yeni biçimleriyle, turist bakışının gelişmesi arasında bağlar bulunduğu ve fotoğrafın bu süreçlerde önemli rol oynadığı ileri sürülmektedir.`Görme'nin salt `bakmak'tan farkı, kavrama ve anlama niteliklerine vurgu yapmak için kullanılmasıdır. Oysa fotoğraf makinesi bakmakla görmek arasındaki ayrımı bulandırır, görüneni anlama çabasını gereksiz kılar. Yirminci yüzyılın sonlarındaki tüketim olgusuna, yalnızca ekonomik bir süreç olarak değil, sosyal ve kültürel bir süreç olarak da bakmak mümkündür. Günümüzde imaj üretiminin ulaştığı yoğunluk, gündelik yaşamın estetikleştirildiği, yeni topluma, simülasyon dünyasına taşımıştır. Modern kentin kamusal alanlarında karşılaşılan durumları kavramaya yönelik çabanın kaynağı, Baudelaire'ın `flâneur'üdür. Fransızca'da "avare gezinen" anlamını taşıyan sözcük, Benjamin'de temel kavram niteliğindedir. Baudelaire'ın gözlemini yorumlayan Benjamin `flâneur'ü modern kentin sembolik figürü haline getirmiştir. Bauman ise, bu kavramı günümüzdeki tüketim merkezlerini gezen insanları yorumlamak üzere kullanmıştır. Günümüzde yeni ulaşım ve iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle insanlar çok kısa sürelerde, uzak mesafelere ulaşabilmektedirler. Bunun sonucunda, toplumsal hareketlerin, bilginin, imgelerin vb. giderek artan biçimde uluslar arası akışı sağlanmaktadır. Ne var ki kültürlerarası ilişkilerin çok yoğunlaştığı günümüzde dahi, bazı kalıp yargılar kırılamamıştır. Özellikle, oryantalist bakış açısının, bugün de kültürün ve sanatın pazarlanmasında kullanıldığını gözlemlemekteyiz. Sanatçılar, bugün önceki dönemlerden daha fazla dolaşmakta ve diğer insanlarla yoğun bir iletişim kurmaktadırlar. Bugün sanatçılar Modernizmin savunduğu gibi bireyselleşmenin değil, sosyalleşmenin peşinde koşuyorlar. Bu anlamda sanatın sunduğu fırsat, insanları bir araya getirmesine,`öteki'yle ilişkinin barındığı olanakları irdeleyen, kolektif ve katılımcı projelere açık olmasında yatmaktadır. ANAHTAR KELİMELER: Sanatçı, Estetik, Bakış, Gezgin, Tüketim.