Abstract
19. yüzyıl sonlarında Avrupa ülkelerinde ortaya çıkan Art Nouveau Akımı,kısa zamanda Amerika, Japonya ve di er Asya ülkelerinde de etkisini hissettirmi tir.Ortaya çıktı ı her ülkede, öncü sanatçıların çabaları ile yerel üslupların bile imiolarak varlı ını ortaya koymu tur. 19. yüzyılın egemen üslubu olan seçmeci anlayı ave sanayinin sanatı etkisi altına almasına kar ı bir tepki olarak geli en Akım,mimarlık ba ta olmak üzere tüm sanat dallarına egemen olmu tur.Art Nouveau Akımı'nın etkisini gösterdi i alanlardan biri de çini sanatıdır.19. yüzyılda, Avrupa'da sanayi teknikleriyle üretilen çinilerde, yüzyıl sonunda ArtNouveau üsluplu desenler görülmeye ba lanmı tır. Avrupa'nın çe itli yerlerindekurulan büyük imalathaneler, ünlü sanatçıların çizdikleri Art Nouveau desenlerininsüsledi i çiniler üreterek bunları dünyanın çe itli yerlerine pazarlamı lardır.Almanya'da Villeroy&Boch, Belçika'da Maison Guillaume Janssens, Fransa'daHippolyte&Boulenger, Hollanda'da De Distel, ngiltere'de Maw&Co. veMacaristan'da Zsolnay bu imalathanelerin önde gelen örnekleri olarakgösterilmektedir.Yüzyıl sonuna do ru, Avrupa'nın çini ihraç etti i pazarlar arasına Osmanlımparatorlu u'da katılmı tır. Güçlü bir çini sanatı gelene ine ra men, Osmanlıyapılarının bazılarında Avrupa'dan ithal edilen çiniler kullanılmı tır. Bu çinilerin birgrubunu olu turan Art Nouveau üsluplu çiniler, Osmanlı co rafyasında Art Nouveauzevkinin moda oldu u bir dönemde, sınırlı sayıda da olsa, bazı yapıları süslemi tir.Osmanlı mparatorlu u'nun Tanzimat Devri sonrası saraylarında, Osmanlı üst düzeybürokratlarının kasır ve kö klerinde, apartman ve hanlarda ve sivil binalar gibiçe itli yapı grupları ile bazı ta ınabilir e yalarda Art Nouveau üsluplu çinilerkullanılmı tır.Bu çalı ma, stanbul'daki Art Nouveau üsluplu çinilerin bir katalog çalı masıkapsamında incelenip de erlendirilmesini içermektedir. stanbul mimarlı ında veXVIta ınabilir e yalarda görülen Art Nouveau üsluplu çiniler, teknik ve desen açısındanAvrupa örneklerinin özelliklerini yansıtmaktadır. Seri üretim yöntemleriyle üretilmiolan çinilerin bir kısmının imalathanesi ve bazılarının sanatçısı tespit edilebilmi tir.Bitikisel örneklerin yo unlukta oldu u tasarımlar, Art Nouveau'nun karakteristikmotiflerini ve kompozisyon anlayı ını yansıtmaktadır.