Türkiye'de farklı bölgelerde uygulanan deprem sonrası geçici konut sistemlerini değerlendirme yaklaşımı

Abstract

Deprem ülkemizde en çok can ve mal kaybına neden olan afet türlerinden birisidir. Özellikle deprem kuşağında yer alan bölgeler için beklenen olası depremler sonucu ortaya çıkabilecek barınma ihtiyacı temel bir sorundur. Türkiye'de geçmişte yapılan geçici konut uygulamalarına bakıldığında birçok sorunla karşılaşılmaktadır. Özellikle farklı coğrafi koşullarda farklı geçici konutların düşünülmesi gerekmektedir. Geçici konut stratejilerinin önceden planlanması, hangi yapı sisteminin seçileceği, bunların nasıl üretileceği, depolama ve nakliyat süreci gibi birçok kriteri içinde barındırır. Bu çalışmada geçici konutları değerlendirirken kullanılan kriter ağırlıklarının değişimi incelenmiştir. Kriter ağırlıklarını etkileyen bir faktör olarak geçici konutun ihtiyaç duyulacağı bölgenin etkisini anlamak amacıyla farklı bölgelere göre kriter ağırlıklarının nasıl değiştiğine yönelik bir araştırma yapılmıştır. Türkiye'de deprem olması beklenen dört farklı coğrafi bölge seçilmiş ve bu bölgeler için farklı kriter ağırlıklarıyla farklı geçici konut alternatifleri değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Öncelikle konu hakkında bilgilendirme yapılmış daha sonra çalışmanın ikinci kısımda afet konutu kavramını açarak, rehabilitasyon aşamasında kullanılacak geçici konutlara dair bilgiler verilmiş, Türkiye'de geçmişte kullanılan örnekler incelenmiştir. Daha sonra dünyadan ve Türkiye'den geçici konut alternatifleri örnek olarak verilmiştir. Üçüncü kısımda geçici konutları değerlendirirken kullanılan kriter hakkında literatür özeti yapılmış ve çalışmada kullanılacak kriterler belirlenmiştir. Daha sonra bu kriterlerin önem ağırlıklarını belirlerken uygulanan adımlar ve değerlendirme yöntemi hakkında bilgi verilmiştir. Dördüncü kısımda dünyadan ve Türkiye'den verilen geçici konut alternatifleri farklı bölgeler için belirlenen kriterlerin önem ağırlıkları dikkate alınarak ağırlıklı değerlendirme metoduna göre değerlendirmeye tabi tutulmuş ve çıkan sonuçlar tablolar ve grafikler şeklinde gösterilmiştir. Sonuç olarak Türkiye'de seçilen farklı bölgelere göre geçici konutların uygunluğu, kriter ağırlıklarının bölgelere göre farklılıkları tartışılmıştır. Hangi geçici konut sistemlerinin daha çok öne çıktığı ve bölge faktörünün geçici konut seçimine etkisi değerlendirilmiştir. Geçici konut stratejilerinin önceden belirlenmesinin önemi vurgulanmıştır.