Kentsel değişim sürecinde kentsel okuma ve bellek ilişkisi

Abstract

Küreselleşmenin yeni dinamikleri, sermayenin artan hareketliliği ve ekonominin yeniden yapılanmasının sosyal yansıması ve bütün bunların mekânsal izdüşümü, bugünün kent manzaralarını öncesinden farklı kılmaktadır. Sınıfsal ayrışmanın giderek güçlendiği, niteliğinin ve boyutlarının değiştiği bu dönemde, ayrışan kent parçaları ortaya çıkmış, bu parçaların içinde ise bütünleşen yaşantıların kendi kendine yeten habitatlar yarattığı farklı toplumsal düzenlerin mekanı üretilmiştir. Kentin geçirdiği bu dönüşümde ekonomik düzenin öngördüğü rolleri, bilinçli ya da bilinçsiz üstlenen aktörlerin yarattığı hakimiyet ilişkilerinin taşıyıcısı yeni sosyo-mekansal yapılaşmalar ise kentlerin artık yeni yüzü haline gelmiştir. Bir taraftan, kent mekanını anlama, araştırma ve yorumlama tekniği olarak farklı yöntemler kullanan yaklaşımlar arasında kesişme noktalarını yakalamaya çalışan, ağırlıklı olaraksa geniş kapsamlı mimarlık kökenli yöntemleri tercih eden kentsel tasarım disiplini, diğer tarafta sosyal bazda okumalarla üst ölçek değerlendirmelerde bulunan planlama disiplini, ve her iki bakış açısının birbirinden kopuk oluşturduğu çerçeveler bugün içinde bulunduğumuz sorunlu kentleşmeye doğru cevapları oluşturamamaktadır. Tezin amacı, özellikle bu noktada, kentsel mekanın yeniden sunumu için, kentsel yapının gelişimine dair yapılacak öngörülerde her iki disipliner bakış açısını birleştirerek, önemli referanslar sağlayacak `yer belleği'ni çözümleyici, yer/mekan ilişkisine dayalı ontolojiyi dar bir çerçevede bırakmayacak okuma biçimlerinin, retrospektif bakış açısıyla nasıl değerlendirilebileceğinin araştırılmasına dayanmaktadır.Tez çalışmasında, mekansal gelişmeye yönelik projelere ilişkin strateji belirlemede önem verilmesi gereken, yönlendirici nitelikteki `Kentsel Okuma' ile ilişkilendirilmiş bakış açısını yakalamanın gerekliliğinden ve bununda `Kentsel Bellek'in çözümleyici ve tanımlayıcı kavramsallığı ile gerçekleştirebileceğinden hareket edilmektedir. Özellikle `yer'in, cemaatleşme benzeri toplumsal oluşumların coğrafi mekandaki yalın izdüşümlerinden fazlasını anlattığı bir ortamda, çoklu bir sosyal düzeneğin tasarlanmasına duyulan ihtiyaç bu stratejileri önemli ve öncelikli hale getirmektedir.

The new dynamics of globalization, increasing movements of the capital and social reflection of restructuring of the economy and spatial projection of all makes urban scenes different from previous ones. In the current period when class disintegration is increasingly stiffening and its character and dimensions change, disintegrated urban parts have emerged and the location of a different social orders where self sufficient habitats created by integrated lives within those parts. And the new socio-spatial structuring which is the conveyer of the dominancy relationships created by the actors who consciously or unconsciously undertake the roles anticipated by the economic order within this transformation experienced by the city have become the new face of cities currently.On one hand the urban discipline using different methods the technique of understanding, researching and interpreting urban location, trying to catch the intersection points between approaches and mainly preferring comprehensive methods having architectural roots and on the other hand the planning discipline making assessments of superior scale with readings of social basis as well as the framework created by both points of view separately are unable to make the correct answers for problematic urbanization we are currently in. The purpose of the thesis is to combine both disciplinary points of view especially at that point, in the anticipations to be made for the re-presentation of urban location with regard to the development of urban structure and is based on researching how reading styles able to analyze `location memory that shall provide significant references that shall not leave ontology based on place/location relationship in a narrow framework can be assessed upon retrospective point of view.In the thesis, the point of movement is the necessity to catch the point of view associated with `Urban Reading? with orienting characteristics that should be paid significance in terms of determining strategies for spatial development projects and the fact that this can be realized upon analytical and definitive conceptualization of `Urban Memory?. Particularly in an environment where the concept `place? means something more than the simple projections of the community - like social formations in geographical location the need felt for designing a multiple social system makes those strategies significant and preferential.