Tescilli ahşap yapı sistemlerinin ön maliyet tahmini : İstanbul örneği

Abstract

Her proje gibi tescilli eser restorasyonu bir 'yatırım projesidir', aynı zamanda bir 'kültürel yatırım projesidir'. Bu değerleri taşıyan eserler yurt ve dünya çapındaki listelerde yerlerini alırlar. Yatırımlar bir plan/program dahilinde keşif sonrası metraj ve maliyet hesaplamalarını kapsar. Bu işlemler seri bir şekilde uygulanır ve yatırımcı bu veriler doğrultusunda karar verir. Restorasyon/ rekonstrüksiyon proje uygulamalarında her bir yapının kendine has özellikleri, sorunları varsa da farklı çözümleri için izlenecek yol, yöntem ve tekniklerin seçilmesi maliyeti etkileyen önemli birer unsurdur. Uygulama öncesi yatırımcının erken safhada "proje maliyetini" bilmesi bütçe oluşturulmasında, nakit temininde, malzeme seçim ve tedariğinde erken karar verilebilmesi açısından gereklidir ve önemlidir. Bu nedenle 'ön maliyet tespiti' proje/yatırım konusunda en önemli başlıktır. Literatür araştırmasında konu ile ilgili Türkiye inşaat sektöründe tescilli ahşap iskelet yapılar için ortaya konulmuş herhangi bir maliyet hesaplama çalışmalarına rastlanmamıştır. Bu çalışmada İstanbul'daki geleneksel ahşap iskeletli yapılarda, rölöve, restitüsyon, restorasyon/rekonstrüksiyon proje çalışmaları yapılırken hasar tespit çalışmaları ve bakım, onarım, bütünleme, yenileme, iyileştirme gibi uygulamaların "ne kadara mal edileceğinin" işin başında bilinmesi konusunda bir yöntem önerilmektedir. Bu doğrultuda İstanbul'da uygulanmış geleneksel ahşap iskelet sistemli yapılarda standart bir kurgu olduğu, düşeyde ve yatayda tüm bileşenlerin belirgin bir tekrar/ şablon oluşturduğu görülmektedir. Kabul edilmiş özellikleri ile birlikte ahşap iskeleti oluşturan tüm bileşenlerin kurgusu ve birim miktarı belli olup 'İstanbul örneği' başlığı altında ahşap iskelet yapı kurgusunu oluşturur. Karmaşık sistemi olan taşıyıcı çerçevelerinin, oturduğu tabandan en üst nokta mahya aşığına kadar taşıyıcı sistemi meydana getiren ahşap bileşenlerin tek tek m cinsinden hacimlerinin hesaplanması ile elde edilen "toplam yapı hacmi" yapının bütün-parça oranında kullanılmak üzere bulunmuştur. Ahşap taşıyıcı sistem bileşenlerinin toplam hacimlerinin ahşap yapı toplam hacmine bölünmesi ile ortaya çıkan parça-bütün ilişkisi "DTÇ- dosya tabanlı çözüm bulma" (CBR- Case-Based Reasoning) yöntemi ile bir katsayı elde edilmiştir. Bu katsayı yapının toplam ahşap hacmi ile çarpıldığında ortaya çıkan metreküp cinsinden toplam yapı bileşenleri hacmi piyasa rayici ile çarpılarak yapı ahşap bileşenlerinin hacminin ön maliyeti belirlenmiştir.