G. W. F. HEGEL’İN ESTETİK ÜZERİNE DERSLERİ VE SANATIN SONUNA İLİŞKİN TEZLER

Abstract

G. W. F. Hegel’in 1820’de gerçekleştirdiği Estetik, Güzel Sanatlar Üzerine Dersler’i bugün hâlâ estetik üzerine en çok tartışılan tezlerden biri olan sanatın sonu iddiası ile sıklıkla gündeme gelmektedir. Kuşkusuz Hegel’in notlarının böylesi bir iddiaya ev sahipliği yapıp yapmadığı çok tartışılan felsefi bir meseledir. Kimilerine göre Hegel, romantik sanatın estetiğin sonunu getirdiğini ima etmiştir, kimilerine göreyse son fikri modern dönemde sanatın sonuna dair bir işaret olarak okunmalıdır. Kuşkusuz Hegel’in estetik üzerine düşüncelerinin güncel sanat üzerine yapılantartışmalarla ilişkilendirilmesi birçok bakımdan ufuk açıcıdır; ancak bağlamından kopmadan, yani bir bakıma son fikrinin Hegel estetiğinde nasıl tecelli ettiği tartışılmadan bu ilişkiyi kurmak bizi Hegel felsefesinden uzağa doğru sürükleyecektir. Bu yanlış anlamayı gidermek adına aşağıdaki incelemede öncelikle Hegel’in ilgili görüşlerine açıklık getirmeyi amaçlamaktayım. Ardından Hegel’e atfedilen kimi görüşlerin izini sürerek bunların geçerliliklerini ortaya koymaya çalışacağım. Son olarak da Hegel estetiğinin ana hatlarına tekrar dönerek sanatın sonu tezinin nasıl yorumlanabileceği üzerine kendi düşüncelerimi dile getireceğim.

G. W. F. Hegel’s Lectures on Aesthetics and Fine Art (1820) are still one of the most important issues on the claim of the end of art, which is one of the most debated theses on aesthetics today. Undoubtedly, Hegel’s notes hosting such a claim is a crucial, philosophical subject. According to some critics, Hegel hinted that romantic art brought about the end of aesthetics, while according to others the concept of end should be read as a sign of the end of art in the modern period. Certainly, the association of Hegel’s reflections on aesthetics with the debates on contemporary art is in many ways valuable, however one has to deal with the concept of end in Hegel’s aesthetics without leaving the limits of the context entirely, otherwise one would distance oneself from Hegel’s philosophy. In this article, in order to eliminate some misunderstandings on the relevant issue, I aim to clarify Hegel’s own ideas in Lectures on Aesthetics and Fine Art. Then, I will try to reveal the validity of some of the ideas attributed to Hegel’s aesthetics. Finally, I will return to the outline of Hegel’s aesthetics and express my thoughts on how to interpret the end of art thesis.