Ionia Bölgesi'nde Arkaik Dönem Athena kültü

Abstract

Tanrıça Athena şehrin koruyucu tanrıçası, aynı zamanda savaş, zanaat ve kadına ait ev işlerinden sorumlu bakire tanrıçadır. Athena'nın erken bir formu, Knossos'tan Linear B yazıtında, "Atana Potinja" olarak görülmektedir. Uzun süre Kıta Yunanistan'ın bir uzantısı olarak değerlendirilmiş olan Batı Anadolu, hem Antik Yunan Kültürü'nün siyasi tarihinin önemli olaylarının gerçekleştiği bir coğrafya, hem de bu kültürü besleyen önemli kaynaklardan biri olmuştur. Ionia'yı Batı Anadolu'da bir yer olarak sunan antik kaynakların ilk olarak M.Ö. 6. yüzyılda görülmesi, bu dönemde Ionialıların ana yurdu konusunda algıda bir değişiklik olduğunu göstermektedir. Kıta Yunaistan'dan Batı Anadolu'ya gerçekleştiği düşünülen Ion Göçü ve sonrasında kurulmuş olan kentler ile ilgili bilgi veren antik referanslar da bu döneme tarihlenmektedir. Söz konusu kentlerin çoğunda ele geçmiş olan arkeolojik veriler, bu kentlerin, bahsedilen göçten uzun zaman önce kurulmuş olduklarını göstermektedir. Ionia Bölgesi'ndeki pek çok kentte Athena Kültü bulunmaktadır. Tanrıçaya adanmış tapınaklar, çoğunlukla Bronz Çağı'nda yerleşim görmüş alanlarda inşa edilmişlerdir. M.Ö. 7. ve 6. yüzyıllarda karşımıza çıkan Athena Tapınakları, toplulukların yeniden şekillendiği bir dönemde, kutsal alanların da yeniden organize edildiğini göstermektedir. Athena Kültü, Arkaik Dönem'de Ionia Bölgesi'nde oluşturulmaya çalışılan ortak bir kültürün odak noktasında bulunmuştur. Tapınaklar için seçilen yerlerde, mimaride ve adak hediyelerinde ortak bir standart bulunmadığından, ortak bir kültür yaratma çabasına rağmen, kentlerin yerel geleneklerinin devam ettiği görülmektedir.