İstanbul metropolünde alternatif yaşam sistemi tasarımı ve iç mekân tasarım model önerisi

Abstract

Küreselleşme süreci temelde barınma ihtiyacımızı karşılayan konut yapılarına; mekânsal organizasyonların farklılaşması, fonksiyonların dönüşmesi ve "yer" kavramının önemsizleşmesi gibi değişimler getirmiştir. Dünya genelinde hızla değişen demografik yapı ve kentleşme trendleri, yeni yaşam tarzlarının ortaya çıkmasına, bireylerin farklı ihtiyaçlarını karşılayacak alternatif yaşam sistemlerine olan talebin artmasına yol açmaktadır. Bu bağlamda, İstanbul gibi büyük metropollerde, aileye alternatif hanehalkları için geleneksel yaşam modellerinin ötesine geçen; sürdürülebilirlik, toplumsal etkileşim, esneklik ve konfor gibi unsurları bir araya getiren alternatif yaşam sistemleri önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın amacı; dönüşen yaşam koşulları, küreselleşen, evrilen dünya (pandemi, iklim krizi, doğal afetler, ekonomik kriz, konut krizi) ve çözülen aile yapısı ile beraber, yaşam alanlarımızda meydana gelen değişimleri analiz etmek ve yeni modeller ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda; İstanbul'da alternatif hanehalkı için yeni yaşam sistemlerinin potansiyelini araştırmak ve bu sistemlerin kullanıcı beklentilerini karşılayacak şekilde nasıl tasarlanabileceğini bir model üzerinden incelemektir. Çalışmanın öncelikli hedefi, tez strüktürü bağlamında literatür taramasına ilave olarak, alternatif hanehalkını oluşturan, Y kuşağı olarak adlandırılan ve geleceğin nüfusunu oluşturan genç bireylerin beklentilerini anlamak, bu beklentiler doğrultusunda alternatif hanehalkları için yeni yaşam sistemleri sunmak ve uygun çözümler geliştirmektir. Araştırma süreci, İstanbul metropolünün konut sorununu, konut hakkını, metropoldeki hanehalklarının dönüşümünü, yaşam biçimlerini ve aileye alternatif hanehalklarını incelemektedir. Literatür araştırmasına ilave olarak anket çalışması yapılmış ve uluslararası örnek modeller incelenmiştir Anket çalışması, İstanbul metropolünde yaşayan Y kuşağı alternatif hanehalkı bireylerinin konut ihtiyaçlarına, tercihlerine ilişkin verilerin toplanmasını sağlamıştır. Bu veriler ve örnek modeller, iç mekân tasarım modelinin belirlenmesi aynı zamanda işlevlerin tanımlanmasında temel bir rol oynamıştır. Önerilen iç mekân tasarım modeli, sadece fiziksel konut yapısını değil, aynı zamanda sosyal, ekonomik ve çevresel faktörleri de kapsamaktadır. Bu model, farklı hanehalkları arasında dayanışmayı teşvik eden bir ortam yaratmayı hedeflemektedir. Müşterek mekânlar ve işbirlikçi konut modelleri, sosyal etkileşimi artırmak, kaynakları paylaşmak ve topluluk bağlarını güçlendirmek için önemli bir rol oynamaktadır. Bu tasarım modeli, sürdürülebilirlik, erişilebilirlik, çevresel uyum ve ilkesel eşitlik gibi ilkeleri gözetmektedir. Sonuç olarak, bu tez çalışması, İstanbul metropolünde aileye alternatif hanehalkları için konut sorununa yenilikçi bir yaklaşım sunarak toplumsal dönüşümü aynı zamanda yaşam kalitesini geliştirmeyi hedeflemektedir. Ancak, bu önerilerin pratik uygulanabilirliğini, ekonomik sürdürülebilirliğini ve toplumsal kabulünü değerlendirmek için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir. Bu çalışma, planlamacılar, tasarımcılar, karar vericiler ve toplumun diğer paydaşları için bir rehber niteliği taşımaktadır, bu soruna yönelik çözümleri tartışma ve geliştirme sürecini teşvik etmektedir. Bu alanda daha fazla çalışma yapılması, sürdürülebilir, kapsayıcı bir konut politikasının geliştirilmesi için önemlidir.